Eerste reservaat in Koerdistan biedt bescherming voor Perzische luipaard

Headerfoto: Camera trap image of a Persian leopard in the Qara Dagh nature reserve © Nature Iraq

Qara Dagh is een bergkam begroeid met dichte eikenbossen in Iraaks-Koerdistan. In het gebied woont één van de meest ongrijpbare roofdieren ter wereld: de Perzische luipaard. Deze extreem zeldzame soort werd het icoon van het eerste reservaat in de gehele regio, het Qara Dagh Nature Reserve.

Qara Dagh stond tot voor kort niet bekend om haar inspanningen voor natuurbescherming. De lokale natuurorganisatie Nature Iraq bracht daar verandering in: ‘Ze hebben Qara Dagh op de kaart gezet als Key Biodiversity Area (KBA), en namen de taak van het vestigen en beheren van het reservaat op zich,’ vertelt Marc Hoogeslag, senior expert natuurbeheer bij IUCN NL.

Schijnbaar uitgestorven

Toen Nature Iraq in 2007 begon te werken in het gebied, dachten biologen nog dat de luipaard uitgestorven was in Noord-Irak. Hoogeslag: ‘De soort was voor het laatst gezien in de jaren 80, dus toen de luipaard zich in 2011 op beelden van een cameraval ineens liet zien was dat fantastisch nieuws.’

‘Biologen dachten dat de luipaard uitgestorven was in Noord-Irak’

Worsteling en strijd

De herontdekking van de Perzische luipaard in Qara Dagh was bovendien een belangrijke gebeurtenis voor de lokale bevolking. De Koerden in het gebied voelen zich verbonden met de luipaard vanwege hun lange geschiedenis van worsteling en strijd, die lijkt op die van de luipaard. Een eeuwenoud Koerdisch gezegde luidt: ‘alleen de bergen zijn onze vrienden.’

De jacht is al lang één van de grootste bedreigingen voor de Perzische luipaard en haar prooien. In de bergen vinden ze bescherming, vooral sinds de oprichting van het Qara Dagh reservaat.

Eerste beschermde gebied in Koerdistan

Het wettelijk kader dat de oprichting van het Qara Dagh reservaat mogelijk maakte is bijna even zeldzaam als de iconische luipaard. ‘Nature Iraq kreeg het voor elkaar om een overeenkomst te sluiten met de regionale overheid van Koerdistan, door samen te werken met het Koerdische bestuur voor bescherming en verbetering van het milieu. Zij erkenden Qara Dagh als het eerste beschermde gebied van Koerdistan,’ vertelt Hoogeslag.

Nature Iraq kreeg hierbij steun van het IUCN NL Landaankoopfonds. De financiële steun van het fonds ging in dit geval niet naar landaankoop, omdat de landrechten voor het gebied niet te koop waren. Hoogeslag: ‘In plaats daarvan droegen we bij aan uitrustingen, het salaris van medewerkers en de bouw van een duurzame ecolodge.’

Diverse soorten

Het Qara Dagh Nature Reserve telt zo’n 2300 hectare en bestaat uit verschillende ecosystemen. Er leven bijna duizend plantensoorten en ruim 180 vogelsoorten. Door middel van bewaking en monitoring met cameravallen heeft Nature Iraq bovendien 15 verschillende zoogdieren vastgelegd.

Een groter leefgebied

Door de jaren heen zijn er meerdere luipaarden vastgelegd op camera. ‘Naar schatting maken nu zo’n 5-10 Perzische luipaarden gebruik van het reservaat,’ vertelt Hoogeslag. De komende jaren hoopt Nature Iraq het beschermde gebied uit te breiden en zo het leefgebied van de luipaard te vergroten.

‘Naar schatting maken nu zo’n 5-10 Perzische luipaarden gebruik van het reservaat’

Duurzaam ecotoerisme

De resultaten sinds de oprichting van het reservaat hebben de verwachtingen van Nature Iraq overtroffen. ‘We hebben ontzettend veel lokale en internationale steun gekregen, en enorme stappen gezet voor de biodiversiteit in de regio, ondanks de beperkte middelen,’ vertelt Hana Raza van Nature Iraq.

De NGO heeft onlangs een ecolodge in het gebied geopend. ‘Die maakt onderdeel uit van ons bredere plan voor ecotoerisme, om de schoonheid van Koerdistan te delen met bezoekers,’ vertelt Raza. Ook verbeterde Nature Iraq de beveiliging van het gebied: ‘We hebben een tweede rangerstation geopend zodat onze rangers de illegale jacht beter kunnen bestrijden,’ aldus Raza.

Sinds 2001 stelt het landaankoopfonds van IUCN NL natuurorganisaties, zoals Nature Iraq, in staat om bedreigde stukken natuur aan te kopen of te leasen. Zo wordt het leefgebied van bedreigde planten- en diersoorten uitgebreid en beschermd. Het landaankoopfonds wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij.