Internationale coalitie van maatschappelijke organisaties slaat handen ineen voor een eerlijke en succesvolle energietransitie

Vanaf april 2023 begint IUCN NL, samen met Natuur & Milieu, Stop Ecocide NL, Alliance for Tompotika Conservation (AlTo) Indonesia, A Rocha Ghana, Alyansa Tigil Mina (ATM) Philippines en de Deep Sea Conservation Coalition (DSCC) aan een nieuw project: Bottom Line!. Een coalitie van Nederlandse en internationale maatschappelijke organisaties gaat werken aan een eerlijke energietransitie met zo min mogelijk impact op mens en natuur. Zowel in Nederland als in de landen waar de grondstoffen gewonnen worden. Het project wordt mogelijk gemaakt dankzij een extra bijdrage van 1,8 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Deze bijdrage komt bovenop de reguliere steun van 900.000 euro die IUCN NL jaarlijks ontvangt van de Nationale Postcode Loterij.

Header photo (c) Hengyaya

De vraag naar mineralen als kopererts, kobalt, nikkel en mangaan stijgt explosief vanwege de energietransitie. Ze zijn nodig voor bijvoorbeeld batterijen voor elektrische auto’s en windturbines. Dat we in de versnelling moeten om over te stappen van fossiele naar hernieuwbare energie staat buiten kijf. Maar hoe zorgen we dat we deze overstap zo eerlijk mogelijk maken, met een zo laag mogelijke negatieve impact op mens en natuur?

Aanpak Bottom Line!

In de eerste plaats betekent dit een circulaire aanpak waarin minder energieverbruik voorop staat. Daarnaast moeten we striktere eisen te stellen aan een verantwoorde winning van grondstoffen, aldus de coalitie. ‘Wij vinden dat er een bottom line moet komen en moet worden bewaakt: een duidelijke ondergrens die aangeeft waar en hoe mijnbouw mag plaatsvinden, zodat de schade voor mens en natuur binnen de perken blijft.’

Coenraad Krijger, directeur van IUCN NL: ‘Er is een systeemverandering nodig die ons aanzet tot een zuinige omgang met grondstoffen en zorgvuldige winning, op een toekomstbestendige manier. Met dit project zetten we ons in voor een eerlijke, verantwoorde energietransitie voor mens en natuur.’

Bedreigde gebieden

Bottom Line! focust op drie boslandschappen met een cruciale waarde voor de mondiale biodiversiteit. Als de huidige mijnbouwpraktijken doorgaan ondervinden deze gebieden daar ernstige gevolgen van. Denk aan ontbossing, vervuiling en diepzeebodemontginning. Het gaat om het Tompotika-oerbos in Indonesië, bedreigd door nikkelmijnbouw; het Atewa-oerbos in Ghana waar plannen zijn voor bauxietwinning; en Tampakan in de Filipijnen waar inheemse gemeenschappen zich verzetten tegen grootschalige winning van kopererts in een kwetsbaar stroomgebied. Daarnaast duiken we letterlijk in het diepe: de diepzee van de internationale wateren, waar de gezondheid van de oceaan, de koolstofopslagcapaciteit en nog te ontdekken kwetsbare soorten in de waagschaal gesteld worden voor mijnbouw.

Bewustwording politiek, bedrijfsleven en publiek

Initiatiefnemers Bottom Line!: ‘In en rond deze gebieden versterken we de stem van de mensen en organisaties die opkomen voor de natuur en mensenrechten en pleiten we voor striktere mijnbouwwet- en regelgeving (inclusief no-go zones) en de naleving daarvan. De ervaringen en verhalen uit deze (zee)landschappen zetten we in om bewustwording te vergroten bij lokale en internationale overheden – met een specifieke focus op Nederlandse en Europese beleidsmakers, het bedrijfsleven, financiële instellingen en eindgebruikers. Daarbij pleiten we bij de publieke en private sector voor meer nadruk op het verminderen van energieconsumptie en op hergebruik, recycling en circulair design. Als er mijnbouw plaatsvindt, pleiten wij voor een brede toepassing van de IRMA-standaard voor verantwoorde mijnbouw, rekening houdend met gemeenschappen, werknemers en de natuurlijke omgeving.’

Jonne Arnoldussen (managing director Postcode Loterij): ‘De Postcode Loterij steunt het goede werk van IUCN NL al sinds 2000, en is blij om dankzij de deelnemers nu een extra bijdrage van 1,8 miljoen euro te kunnen leveren via Bottom Line!. Het project spoort de energieketen aan om zuiniger en voorzichtiger om te springen met de winning van grondstoffen. En wat wij ook heel belangrijk vinden is de bescherming van de diepe oceaan: de diepzeebodem is een doelwit van de mijnbouwindustrie, en er zijn maar weinig regels die dit gebied beschermen.’