Ontmoet de natuurbeschermer: Morteza Pourmirzai beschermt de cheeta in Iran

In Iran leeft de laatste populatie Aziatische cheeta’s. Morteza Pourmirzai van de Iranian Cheetah Society heeft als doel om de cheeta in het noorden van het land te beschermen. Hoewel de ngo in een zeer uitdagende context moet werken, ziet Pourmirzai sprankjes hoop: ‘Omdat er geen menselijke activiteit meer is in het Touran National Park, voelen de cheeta’s zich nu veiliger.’ Vorige maand zag hij een moeder met maar liefst vier jongen in het gebied.

Headerfoto: Aziatische cheeta met vier jongen op 25 mei 2023 © Iranian Cheetah Society

Een veilige haven voor de Aziatische cheeta

De geschatte populatie Aziatische cheeta’s (Acinonyx jubatus venaticus) bestaat uit 30 tot 40 individuen. Deze ernstig bedreigde diersoort leeft alleen in Iran, voornamelijk in het Touran Biosphere Reserve. ‘Cheeta’s vechten heel hard om te overleven; ze hebben meer dan 95% van hun leefgebied verloren,’ vertelt Pourmirzai.

Tot een paar jaar geleden mochten herders hun vee laten grazen in Touran National Park, het hart van Touran Biosphere Reserve. Touran National Park is ongeveer 110.000 hectare groot. Deze aanwezigheid van de herders en hun dieren bedreigden het voortbestaan van het jachtluipaard, omdat de kuddes de schaarse woestijnvegetatie aten en herdershonden soms cheeta’s doodden.

Om vee uit het nationale park te verwijderen, ondersteunde het Landaankoopfonds van IUCN NL de Iranian Cheetah Society en het Semnan Department of Environment om de graasgebieden van de kuddes aan te kopen en de bescherming van een corridor, die van het nationale park naar een ander belangrijk leefgebied leidt, te verbeteren.

‘Voor een leefgebied zonder menselijke activiteit zorgen was de eerste stap, maar we hebben ook waterbronnen gecreëerd, vegetatie gepland en het parkbeheer verbeterd.’

Morteza Pourmirzai, Iranian Cheetah Society

Waterbronnen en lokale rangers

Volgens de natuurbeschermer is het belangrijk dat er geen menselijke activiteiten zijn in het leefgebied van de Aziatische jachtluipaarden: ‘Als er geen mensen in het gebied zijn, voelen cheeta’s zich na verloop van tijd veiliger.’

Toch is er meer nodig om de ideale omstandigheden te creëren waarin de populatie van deze ernstig bedreigde diersoort kan herstellen, zegt Pourmirzai: ‘Voor een leefgebied zonder menselijke activiteit zorgen was de eerste stap, maar we hebben ook waterbronnen gecreëerd, vegetatie gepland en het parkbeheer verbeterd.’

‘De Iraanse Cheetah Society werkt samen met het parkmanagement, en organiseert workshops voor de rangers om de cheeta’s beter te begrijpen en monitoren. De rangers zijn er trots op dat ze bijdragen aan het behoud van de cheeta in hun gebied, wat het belangrijkste leefgebied van luipaarden in Iran is.’

Deze aanpak lijkt te werken: ‘De moeder van de vier welpen is in haar leven twee keer eerder bevallen. Het is de eerste keer dat een cheeta in de geschiedenis van het behoud van Aziatische cheeta’s drie keer jongen krijgt, wat betekent dat ze meer nakomelingen voortbrengt. Ze is pas zeven jaar oud en kan over een paar jaar nog wel meer jongen krijgen. Een ander goed teken is dat ze de welpen eerder uit hun veilige nest heeft gehaald; we hebben ze nooit in deze vroege levensfase vastgelegd. En we verwachten dat er dit jaar nog twee andere vrouwtjes gaan bevallen,’ zegt Pourmirzai.

Gevolgen van klimaatverandering

Dat de permits van de herders voor het Touran National Park zijn ingetrokken, betekent niet dat de Iraanse Cheetah Society niet samenwerkt met de mensen in het gebied. ‘De meeste parkwachters zijn locals,’ vertelt Pourmirzai, ‘de kuddes zijn verplaatst naar de rand van het nationale park; de meeste gemeenschappen wonen hier.’

Een groot deel van Turan National Park is een woestijngebied. Hoewel de mensen en dieren die hier leven gewend zijn aan de droogte, zorgt klimaatverandering ervoor dat hun leefomgeving steeds droger wordt. Als gevolg hiervan wordt de strijd om water en vegetatie steeds ingewikkelder.

‘Kamelen zijn een nieuwe dreiging voor de Aziatische cheetah. Gedomesticeerde kamelen zwerven vrij rond totdat hun baasjes ze nodig hebben, zegt Pourmirzai. ‘De kamelen lopen rond in het nationale park op zoek naar begroeiing en water. Ze drinken veel water, waardoor er minder overblijft voor cheeta’s en hun prooien, zoals de gazelle.’

Het belang van cameravallen

De aanwezigheid van kamelen heeft een verrassend gevolg voor monitoringactiviteiten. ‘Ze brengen uren door in de buurt van de vijvers, waar ze de camera’s die we hebben geïnstalleerd vaak omverlopen. Doordat de cameravallen automatisch aangaan bij het waarnemen van beweging, hebben we nu urenlang videomateriaal van herkauwende kamelen naast de vijver liggen. Dit is zonde van de batterijen.’

Omdat de batterijen maar één keer per maand worden vervangen, maken de kamelen het veel moeilijker om de luipaardenpopulatie te monitoren. De door Stichting SPOTS gefinancierde cameravallen zijn nog steeds cruciaal, stelt de natuurbeschermer: ‘De camera’s zijn ons belangrijkste instrument, want we hebben geen gps-halsbanden of ander materiaal om de cheeta’s te monitoren. Door de cameravallen werden we ons bijvoorbeeld bewust van een cheetah-corridor tussen Turan National Park en Miandasht Wildlife, een ander leefgebied.

‘Het zien van de nieuwe welpen maakte ons erg emotioneel, het is een droom die uitkomt. We zijn blij, maar we vinden het tegelijkertijd lastig dat we door beperkte middelen niet meer kunnen doen.’

Morteza Pourmirzai, Iranian Cheetah Society

Sancties zorgen voor beperkte middelen voor natuurbescherming

Pourmirzai schreef zich per ongeluk in voor een ecologische studie door een fout op zijn inschsrijfformulier. Na twee semesters wist hij dat natuurbescherming zijn roeping was. Maar na een aantal jaren bij de Iranian Cheetah Society te hebben gewerkt, moest Pourmirzai een andere baan zoeken. ‘We hebben geen mogelijkheden om fondsen te werven. Alle platformen zijn geblokkeerd en organisaties uit andere landen kunnen geen geld overmaken vanwege de sancties tegen Iran. Een paar jaar geleden konden we nog wat fonds krijgen, maar nu is het heel moeilijk geworden.’

Hij maakt zich zorgen over de toekomst: ‘Er is nu minder geld, niet alleen voor natuurbescherming, maar ook voor mensen. De Iranian Cheetah Society had voorheen tien mensen in dienst, nu werkt er slechts één persoon parttime. Ik moest voor een bedrijf gaan werken en werk nu op vrijwillige basis voor de ngo. Het zien van de nieuwe welpen maakte ons erg emotioneel, het is een droom die uitkomt. We zijn blij, maar we vinden het tegelijkertijd lastig dat we door beperkte middelen niet meer kunnen doen.’

‘De steun die we van SPOTS en het Landaankoopfonds ontvingen heeft ons geholpen om belangrijke stappen te zetten. Maar als we de Aziatische cheetah willen redden, hebben we meer organisaties en meer mensen nodig; een kleine ngo van dit formaat kan niet een hele soort redden.’

IUCN NL Landaankoopfonds

Met ons Landaankoopfonds dragen we bij aan het uitbreiden, verbinden en veiligstellen van leefgebieden voor bedreigde soorten. Al meer dan 20 jaar stellen we natuurorganisaties overal ter wereld in staat om bedreigde stukken natuur aan te kopen. Met steun van de Nationale Postcode Loterij en een groeiend aantal particuliere donateurs vergroten we zo de overlevingskansen van soorten die met uitsterven bedreigd zijn.