Tussen 2012 en 2022 bijna 2000 natuurbeschermers vermoord

Ten minste 177 natuurbeschermers zijn vorig jaar gedood omdat ze probeerden de planeet te beschermen – om de dag één persoon. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de Britse mensenrechtenorganisatie Global Witness.

Headerfoto: Een dronebeeld van een nikkelmijn bij Mount Guiting-Guiting op het eiland Sibuyan, in de provincie Romblon, Filippijnen. © Basilio Sepe / Global Witness

Sinds 2012 zijn er 1910 mensen om het leven gebracht omdat zij hun land, bos en gemeenschap proberen te beschermen tegen illegale houtkap, mijnbouw en industriële landbouw. Daders worden zelden opgespoord of veroordeeld.

Opnieuw blijkt uit het rapport dat inheemse gemeenschappen het vaakst te maken krijgen met geweld- meer dan een derde (34%) van de moorden werd op hen gepleegd, terwijl zij maar 5% van de wereldbevolking uitmaken.

Cruciaal voor klimaatdoelen

Het rapport van Global Witness benadrukt de cruciale rol die natuurbeschermers spelen in de strijd voor klimaatrechtvaardigheid. Tijdens de komende klimaattop (COP28) in november komen wereldleiders bij elkaar om de balans opmaken van de vooruitgang die is geboekt voor de doelen van het Parijsakkoord uit december 2015. Maar sinds dit klimaatakkoord in werking is getreden werden minstens 1390 natuurbeschermers vermoord.

Aantal moorden in Colombia verdubbeld

Colombia is het dodelijkste land ter wereld voor natuurbeschermers met in totaal 60 doden vorig jaar – meer dan een derde van alle moorden wereldwijd.

Ondanks het feit dat Colombia in oktober 2022 een belangrijke juridisch bindende regionale overeenkomst heeft geratificeerd die de regering verplicht om aanvallen op activisten te voorkomen en te onderzoeken, is dit cijfer bijna het dubbele van het aantal moorden dat in 2021 werd gerapporteerd.

Latijns Amerika en met name de Amazone meest gevaarlijk

In het afgelopen jaar werd volgens het rapport het overgrote deel van de moorden op natuurbeschermers gepleegd in Latijns Amerika, wel 88%. Zo werden in Brazilië 34 moorden gepleegd, in Mexico 31 en in Honduras 14.

Het rapport laat bovendien zien dat het Amazonegebied één van de gevaarlijkste plekken is voor natuurbeschermers. Meer dan een vijfde van de wereldwijde moorden werden in ’s werelds grootste regenwoud gepleegd. Onder deze cijfers bevinden zich ook journalist Dom Phillips van de Britse Guardian en expert Bruno Pereira, die afgelopen juni door gewapende mannen werden gedood terwijl ze door gebied van oorspronkelijke bewoners van de Braziliaanse Amazone reisden.

_{Links: Aldeia Baú, Pará, Brazil, a village where the Kayapó indigenous community lives, situated in the Amazon. © Cícero Pedrosa Neto / Global Witness. Rechts: Cacica Pa’nho, member of the Indigenous Kayapó community, in Baú village, Pará, Brazil. © Karina Iliescu / Global Witness}

Alarmerende trend

De oorspronkelijke bewoners van de Amazone ondervinden steeds meer dreigingen door mijnbouw en ontbossing. Carolina Valladares, Expert Environmental Justice bij IUCN NL maakt zich zorgen: ‘Dit is een alarmerende trend: een verergerende klimaatcrisis, toenemende druk op het milieu voor (agro)grondstoffen, metalen en energiebronnen en meedogenloos geweld tegen de mensen die opkomen voor de gebieden waar ze leven en voor de planeet.’

IUCNL NL werkt samen met partnerorganisaties om deze schrijnende situatie in Latijns-Amerika, en in het bijzonder in het Amazonegebied, aan te pakken door:

• Informatie te genereren en de oorzaken van milieuschade en rechtenschendingen in de gehele waardeketen zichtbaar te maken, om overheden, bedrijven en andere spelers aansprakelijk te kunnen stellen.
• Te zorgen voor inclusieve bescherming en toegang tot de rechter voor natuurbeschermers en getroffen gemeenschappen. We doen dit met een gender-en intercultureel perspectief.

Mijnbouw in de Filippijnen

Het onverminderde geweld tegen natuurbeschermers beperkt zich helaas niet tot Latijns Amerika. In Azië werden vorig jaar 16 natuurbeschermers vermoord. De Filippijnen is al jaren op rij het gevaarlijkste land van het continent, sinds 2012 zijn er 281 moorden gepleegd. Een derde daarvan hield verband met natuurbeschermers die zich uitspraken tegen bedrijfsactiviteiten in de mijnbouwsector. Er is toenemende vraag naar metalen zoals nikkel en koper voor de energietransitie. Dit zorgt in de Filippijnen voor een grote toename in mijnbouw, vaak met impact op mens en natuur.

• Lees meer over een eerlijke energietransitie

De positie van natuurbeschermers verbeteren

IUCN NL zet zich in voor de veiligheid van natuurbeschermers als onderdeel van onze projecten Forests for a Just Future en PIDDA. Liliana Jaúregui, Senior Expert Environmental Justice bij IUCN NL: ‘Om de positie van natuurbeschermers te verbeteren is grondige kennis nodig over de verschillende gevolgen die milieuschade heeft voor het leven en de rechten van vrouwen, inheemse volken en jongeren. Deze groepen moeten deelnemen aan het opstellen van overheidsbeleid, om te garanderen dat ze hun rechten volledig kunnen uitoefenen.’

Naast ons werk in de landen waar natuurbeschermers onder druk staan pleiten we op nationaal, EU en VN niveau voor regelgeving die bedrijven verplicht om in hun gehele waardeketen mensenrechtenschendingen en degradatie van de natuur te voorkomen.

Meer weten?

• Lees het bericht van Global Witness
• Download het volledige rapport van Global Witness
• Lees wat wij doen voor mensenrechten & natuur