Global Species Action Plan: een stappenplan voor herstel en behoud van de wereldwijde biodiversiteit

Nu 28% van alle soorten op de Rode Lijst van IUCN met uitsterven wordt bedreigd^[1]https://www.iucnredlist.org/, is de noodzaak om het wereldwijde verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen hoger dan ooit. In een poging om het tij voor de soortenpopulaties in de wereld te keren, heeft IUCN samen met IUCN-leden het Global Species Action Plan^[2]https://portals.iucn.org/library/node/51362 ontwikkeld. Het plan zet een transformatief pad uit voor landen om acties te implementeren om het verlies van soorten te beperken.

Headerfoto: Kikker (c) CreativeNature_nl from Getty Images via Canva

Volgens het IPBES-rapport^[3]https://ipbes.net/global-assessment zijn de populaties van gewervelde diersoorten sinds 1970 sterk afgenomen: een afname van 40 procent voor soorten op het land, 84 voor zoetwatersoorten en 35 procent voor mariene soorten. Tegelijkertijd is 75% van het landoppervlak van de aarde aanzienlijk veranderd en heeft 66% van de oceanen een cumulatieve impact ondergaan. Het behoud van de soortenrijkdom op aarde is van vitaal belang voor de toekomst van al het leven op aarde. Ten eerste omdat deze soorten een intrinsieke waarde hebben als prachtige levende wezens waar we zoveel van kunnen leren. Ten tweede omdat deze soorten allemaal nauw met elkaar verbonden zijn in het web van het leven, waar ook de mens deel van uitmaakt. Hun diversiteit creëert veerkrachtige ecosystemen, die cruciaal zijn voor voedsel- en waterzekerheid en voor het aanpakken van de klimaatcrisis.

Een handleiding voor behoud en herstel van soorten

Het Global Species Action Plan (GSAP) is een handleiding voor de acties die nodig zijn om dieren, schimmels en planten te behouden, bijvoorbeeld door gegevens over soorten op te nemen in plannen voor ruimtelijke ordening en door dieren te laten migreren via wildcorridors. Het plan benadrukt ook het belang van regeneratieve landbouw, aquacultuur en bosbouw, evenals de noodzaak om de impact van klimaatverandering te minimaliseren door middel van mitigatie en aanpassing. 

Het plan leidt landen door de belangrijkste interventies en acties die nodig zijn om het Global Biodiversity Framework te bereiken, dat is overeengekomen op de VN-biodiversiteitsconferentie (COP15) in 2022 in Montreal. Het bevat een kader voor actoren uit regeringen, bedrijven, niet-gouvernementele organisaties, academische instellingen, oorspronkelijke bewoners en lokale gemeenschappen om actie te ondernemen om de doelen te bereiken, gebaseerd op nationale capaciteit en omstandigheden.

Het GSAP is nauw verbonden met de doelen en doelstellingen van het Mondiale Biodiversiteitsraamwerk van Kunming-Montreal en biedt soortrelevante acties voor elk van de 23 mondiale doelen. Het GSAP zal vrij toegankelijk zijn en voor iedereen beschikbaar op een online kennisplatform, dat instrumenten en middelen biedt om de inspanningen te ondersteunen.

Belang voor Nederlandse natuur

Sander van Andel, expert op het gebied van natuurbescherming bij IUCN NL, benadrukt het belang van het GSAP om de achteruitgang van soorten in de Nederlandse context een halt toe te roepen. ‘Nederland heeft Rode Lijsten opgesteld om de bedreigingsniveaus voor 18 soortgroepen aan te geven^[4]https://minez.nederlandsesoorten.nl/content/rode-lijsten. Van de zeven groepen die het meest grondig zijn bestudeerd^[5]https://www.clo.nl/indicatoren/nl152116-rode-lijst-indicator-1995-2022, staat 40% van de 1771 soorten op de Rode Lijst. Broedvogels, amfibieën, reptielen en vlinders hebben een hoger bedreigingsniveau, terwijl zoogdieren, libellen en vaatplanten minder bedreigd zijn^[6]https://dashboardbiodiversiteit.nl/biodiversiteit-helpen/doel-1-soortenherstel. Het Global Species Action Plan kan beleidsmakers in Nederland helpen om concrete stappen te zetten in de bescherming van biodiversiteit en om stappen te zetten in natuurherstel.’