Notering op ‘Zero Extinction’-lijst maakt Atewabos in Ghana ‘no-go area’ voor mijnbouw

Foto door Adam Leeche

Het Ghanese Atewabos is deze week door het Key Biodiversity Areas consortium opgenomen op de wereldwijde lijst van de Alliance for Zero Extinction (AZE) met locaties die essentieel zijn om het uitsterven van zeer kwetsbare soorten te voorkomen. Door de notering wordt het Atewabos voor veel bedrijven en banken een ‘no-go area’ voor mijnbouw. De plannen van de Ghanese overheid om in het Atewabos bauxiet te winnen worden daarmee verder bemoeilijkt.

Het bos was al eerder aangemerkt als Key Biodiversity Area waarmee het wereldwijd belang voor het voortbestaan van de biodiversiteit en de gezondheid van de planeet wordt aangegeven.

Er leven meer dan 50 soorten zoogdieren, meer dan 1.000 soorten planten, minstens 230 soorten vogels en meer dan 570 vlinders – inclusief soorten die nergens anders ter wereld voorkomen. Bovendien levert het bos schoon drinkwater aan vijf miljoen Ghanezen. Toch is de Ghanese overheid voornemens er bauxiet te winnen.

‘Om de AZE status te krijgen, moet een gebied meer dan 95% van de gehele populatie van een of meer volgens de IUCN Rode Lijst als bedreigd of ernstig bedreigde soorten bevatten,’ vertelt Jan Kamstra, senior expert natuurbehoud bij IUCN NL. ‘In de moerassen op de heuveltoppen van het Atewabos werd twee jaar geleden de ‘Afia Birago Puddle Frog’ (Phrynobatrachus afiabirago) ontdekt. Deze soort is Ernstig Bedreigd, en aangezien het een endemische soort is, die alleen in het Atewabos voorkomt, heeft de ontdekking ertoe geleid dat het bos nu deze wereldwijd erkende beschermingsstatus heeft gekregen.’

‘No go’ voor International Finance Corporation

‘De AZE-status is van grote waarde voor het Atewabos en alle bedreigde en endemische soorten die er leven,’ vertelt Kamstra. ‘Het betekent dat het bos nu valt onder het ‘no-go area’ criterium van de International Finance Corporation (IFC) voor projectfinanciering.’

De IFC maakt deel uit van de Wereldbankgroep en is de grootste mondiale ontwikkelingsinstelling die de private sector ondersteunt in ontwikkelingslanden. Voor al haar financiering hanteert de IFC de Performance Standard 6 (IFC PS6). Die classificeert gebieden die voldoen aan de aanwijzingscriteria van de Alliance for Zero Extinction als ‘no-go area’, waardoor ze niet voor IFC  financiering in aanmerking komen. Daarop wordt alleen een uitzondering gemaakt wanneer een project specifiek is ontworpen om bij te dragen aan natuurbehoud.

‘Maar de impact van de AZE-status voor Atewa reikt veel verder,’ zegt Kamstra. ‘Veel financiële instellingen, waaronder de 116 die de Equator Principles hebben ondertekend, hebben de IFC PS6 standaard aangenomen. En dat geldt ook voor steeds meer initiatieven die strenge internationale normen hanteren voor de mijnbouw en de verwerkende industrie. Dankzij de verkregen AZE-status is Atewa nu dus voor veel partijen nu een ‘no-go-area’, zowel voor projectfinanciering als projectontwikkeling.’

Groeiend internationaal verzet

In navolging van lokale protestbewegingen en de internationale gemeenschap, spraken in februari dit jaar ook miljardenbedrijven BMW Group, Tetra Pack en Schüco International al hun zorgen uit over bauxietwinning in het Atewa-bos.

In november 2020 hebben de leden van de International Union for Conservation of Nature (IUCN), ‘s werelds grootste en oudste unie voor natuurbescherming, een resolutie aangenomen waarin wordt geëist dat wereldwijde actie wordt ondernomen om Atewa te behoeden voor bauxietwinning.