Slimme cacaoplantages voor natuurbehoud

Door cacao te verbouwen in de schaduw van inheemse bomen weten Ghanese boeren een kwart meer oogst te behalen. Ook de natuur profiteert van deze bomen, die een ecologische verbinding verzorgen tussen twee natuurgebieden en daarmee de overlevingskansen van een bijzondere soort apen vergroten.

Headerfoto: Cacao plantage © Marius Austerschulte, CC BY-SA 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, via Wikimedia Commons

Probleem

Ghana is de op een na grootste cacaoproducent ter wereld. Ook boeren in het Wasa Amenfi district, in het zuidwesten van het land, verdienen de kost met cacaoteelt. Op veel plantages verbouwen zij cacao in monocultuur. Deze productiemethode zorgt echter voor een snelle uitputting van de bodem waardoor de opbrengsten rap teruglopen. Veel boeren kappen daarom stukken bos om daar opnieuw te beginnen met een cacaoplantage. Zij komen daarmee weg omdat er geen controle is. Mede door deze ontwikkelingen verliest Ghana jaarlijks zo’n twee procent van het totale bosareaal.

Aanpak

Samen met partnerorganisatie Rural Environmental Care Association (RECA) heeft IUCN NL verschillende Ghanese boeren geholpen hun landbouwmethode te verbeteren. Cruciaal hierbij is het aanplanten van cacaosoorten die het best gedijen in de schaduw. Op de gangbare plantages staan andere variëteiten cacaobomen die juist de volle zon nodig hebben, waarvoor het natuurlijk bos volledig is weggekapt. De nieuwe variëteiten laten cacaoproductie en bosbehoud weer samengaan, want naast de nieuwe cacaobomen worden inheemse schaduwbomen aangeplant. Boeren leren daarnaast om beter zorg te dragen voor de bodemvruchtbaarheid en leren technieken die de gezondheid van de cacaobomen verhogen. Tot slot ondersteunt RECA de boeren bij het opstellen van formele contracten met de landeigenaren van wie zij de grond pachten.

Resultaat

Inmiddels zijn 600 boeren in de regio overgestapt op de nieuwe aanpak met de schaduwrijke bomen. De zekerheid van een langdurig pachtcontract maakt deze investering in duurzaam landgebruik mogelijk. In het eerste jaar leidden de trainingen al tot een kwart meer oogst, en daarmee een beter inkomen voor de boeren. Ook de natuur profiteert van de schaduwbomen. Ze bieden beschutting voor tal van soorten, waaronder vlinders en bijen, en zorgen voor een verbeterde bodemdiversiteit zodat de grond vruchtbaar blijft. In Wasa Amenfi vormen de nieuwe bosrijke plantages een ecologische verbinding tussen twee natuurgebieden, de Bowiye Range en Oppong Mansi bosreservaten. Dankzij deze corridor wordt het leefgebied van verschillende dieren, zoals de zwart-witte franjeapen, beter behouden.