Europese Commissie verbiedt verkoop van ontbossings-gerelateerde landbouwproducten

In de strijd tegen ontbossing heeft de Europese Commissie op woensdag 17 november een baanbrekend wetsvoorstel gepubliceerd. De nieuwe EU-bossenwet maakt het voor bedrijven die palmolie, soja, rundvlees, leer, hout, cacao of koffie in Europa op de markt brengen, verplicht om te garanderen dat de productie niet met ontbossing of beschadiging van bosgepaard is gegaan. Het voorstel van de Commissie moet nog wel aangenomen worden door de Europese Raad en het Europese Parlement.

Header foto: (c) Meritt Thomas via Unsplash

IUCN NL heeft zich de afgelopen jaren ingezet voor een sterke Europese bossenwet, die bedrijven verplicht om te voldoen aan minimumcriteria over ontbossing, de omzetting van ecosystemen naar landbouwgrond, mensenrechten, landrechten en duurzame landbouwpraktijken en is dan ook verheugd dat de Europese Commissie deze nieuwe bossenwet.

De consumptie van landbouwproducten draagt door ontbossing en de conversie van ecosystemen bij aan de grote impact die de Europese Unie heeft op het klimaat en de biodiversiteit.

’Het wetsvoorstel maakt bedrijven verantwoordelijk voor het voldoen aan wet- en regelgeving en het voorkomen van ontbossing in hun waardeketens. Europa had tot nu toe nog geen wetgeving tegen ontbossing. Dit is dan ook een grote stap voorwaarts’, zegt Heleen van den Hombergh, Senior Expert Agro-Commodities bij IUCN NL en lid van de EU expertgroep over ontbossing. ’Echter, het voorstel mist de kans om voort te bouwen op de bestaande kennis en mogelijkheden van robuuste standaarden voor verificatie van ontbossingsvrije productie. Uit onze benchmarks (deforestation free soy) (sustainablilty certification for palm oil) blijkt dat de beste standaarden verder gaan dan het nieuwe wetsvoorstel: zij eisen niet alleen ontbossingsvrije productie, maar ook bescherming van andere ecosystemen en het respecteren van arbeids- en mensenrechten, in het bijzonder de rechten van lokale gemeenschappen. In het nieuwe wetsvoorstel zal pas rond 2028 gekeken worden of standaarden een bijdrage aan ontbossingsvrije markten kunnen leveren. Dat is veel te laat. Dit soort standaarden hebben een vrijwillig karakter. Door ze op te nemen in deze bossenwet worden organisaties verplicht ze na te leven.’

Bossenwet beschermt andere kwetsbare ecosystemen (nog) niet

IUCN NL is samen met IUCN EURO vertegenwoordigd in de Expert Group die in opdracht van de Europese Commissie advies uitbrengt over de uitwerking en invoering van de EU-bossenwet.  ’IUCN verwelkomt de ingrijpende wetgeving die, indien aangenomen, een positieve impact kan hebben op biodiversiteitsbescherming in bossen. Het voorstel kent echter ook een belangrijke beperking: andere kwetsbare ecosystemen, zoals graslanden en veenlanden die door landbouwproductie worden bedreigd, worden niet door het wetsvoorstel beschermd‘, zegt Alberto Arroyo Schnell, Hoofd van het beleidsprogramma van IUCN EURO. ’De Europese Commissie is voornemens om pas twee jaar nadat de wetgeving ingaat, opnieuw te bekijken of deze ecosystemen toch opgenomen moeten worden in de wet. Het is belangrijk dat niet alleen bossen, maar alle bedreigde ecosystemen door de EU-wet beschermd worden.’

Het wetsvoorstel moet niet alleen de EU-markt van ontbossing ontdoen, maar ook daadwerkelijk natuurgebieden beschermen. Daarom is het belangrijk dat de EU en producenten in andere landen samenwerken om de gehele productie te verduurzamen, zodat ontbossing-gerelateerde producten niet simpelweg aan andere markten verkocht worden.

Positieve veranderingen voor mens en planeet

Nu de Europese Commissie haar wetsvoorstel heeft gepubliceerd, is het aan de Europese Raad en het Europese Parlement om de wet goed te keuren. IUCN hoopt dat de ontbossingswet volledig ondersteund wordt door de Europese instituties en alle stakeholders, zoals bedrijven, nationale overheden, NGO’s en natuurbeschermingsorganisaties. Om te zorgen dat er daadwerkelijk positieve veranderingen voor mens en planeet plaatsvinden, staat IUCN klaar om de noodzakelijke open dialogen tussen stakeholders te faciliteren.

• Lees het artikel van IUCN EU over de nieuwe EU bossenwet