Belangrijke stappen op COP28: natuur cruciale bondgenoot in het aanpakken van klimaatverandering

IUCN NL verwelkomt de erkenning van de bijdrage van de natuur in de ‘Outcome of the first stocktake’ van de VN-Klimaatconferentie (UNFCCC COP28). Wij geloven dat, naast een snelle en rechtvaardige energietransitie, investeren in gezonde ecosystemen en nature-based solutions essentieel is om de temperatuur op aarde beheersbaar te houden. Ecosystemen kunnen een krachtige bijdrage leveren aan klimaatadaptatie en -mitigatie, mits we ambitieuze stappen nemen om onze CO2-uitstoot drastisch terug te dringen.

Headerfoto: © IUCN

UNFCCC COP28, die op 12 december eindigde, erkende nadrukkelijk het belang van de natuur. Vergeleken met eerdere klimaatconferenties was dit uitzonderlijk. Er was daarnaast veel steun voor een gezamenlijke aanpak van de klimaat- en biodiversiteitscrises. Ook is er vooruitgang geboekt op verschillende belangrijke initiatieven op het gebied van, onder andere, nature-based solutions, natuur-positieve financiering en landbouw.

Onvoldoende aandacht voor belangrijke ecosystemen

Ondanks bovengenoemde positieve resultaten, kunnen we niet van een hoog ambitieniveau in de afgesproken doelen spreken. Dit komt vooral doordat hierin te weinig concrete en gedetailleerde formuleringen zijn opgenomen. Hoewel het belang van het behalen van de doelen in het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework in de slottekst wordt benadrukt, is het teleurstellend dat de aanbeveling van de IPCC om 30 tot 50 procent van alle ecosystemen te beschermen niet als streefwaarde is vermeld.

Ook werden belangrijke ecosystemen niet benadrukt als onderdeel van klimaatoplossingen. Zo spelen wetlands en mangroven een grote rol in het vasthouden van broeikasgassen en het verminderen van de effecten van klimaatverandering, maar werden amper aan het voetlicht gebracht in de onderhandelingen.

Wetlands en mangroves een grote rol in het vasthouden van broeikasgassen en het verminderen van de effecten van klimaatverandering, maar werden amper aan het voetlicht gebracht in de onderhandelingen.

Klimaatverandering bedreigt soorten en ecosystemen

De wetenschap vertelt ons dat elke toename van de temperatuur op aarde zal leiden tot toenemende schade voor mens als natuur. De laatste IUCN Rode Lijst-update, die in Dubai werd gelanceerd, benadrukte dat klimaatverandering nu al gevolgen heeft voor soorten en ecosystemen, met rampzalige gevolgen voor het welzijn van de mens. De rol van wilde dieren in klimaatmitigatie bleef onderbelicht in de discussies.

Energietransitie mag niet ten koste gaan van natuur

IUCN NL ziet de beslissing om af te stappen van fossiele brandstoffen als een positieve ontwikkeling, maar we blijven pleiten voor meer klimaatactie en een volledige uitfasering van fossiele brandstoffen. Deze uitfasering is essentieel om de ergste gevolgen van ongecontroleerde klimaatverandering te voorkomen en om de natuur haar volledige rol te laten spelen bij het aanpakken van de klimaatcrisis.

De beslissing om de hoeveelheid hernieuwbare energie per 2030 te verdrievoudigen juichen wij toe, maar wij zien ook groeiende risico’s voor biodiversieit. Zo mag de energietransitie niet betekenen dat meer biomassa uit bossen verbrand kan worden. Meer hernieuwbare energie is goed, maar niet in de vorm van houtpellets. Bovendien moet er voor worden gewaakt dat biodiverse gebieden die in toenemende mate onder druk staan door mijnbouwexpansie om mineralen te delven voor elektrische auto’s, zonnepanelen en windmolens beschermd blijven.

Erkenning van de rol van de natuur in klimaatmitigatie en –adaptatie is een belangrijke stap in de goede richting.

Effectieve klimaatfinanciering blijft aandachtspunt

Een andere uitkomst van COP28 was de intrede van het loss and damage fund, en de eerste toezeggingen van financiering van dit fonds. Toch blijven we bezorgd over het gebrek aan vooruitgang bij het effectief bijdragen aan klimaatfinanciering, zeker als het gaat om klimaatadaptatie op lokaal niveau.

We verwelkomen de erkenning van de belangrijke rol van oorspronkelijke bewoners wereldwijd bij het beschermen van gezonde, biodiverse ecosystemen. Binnen het programma Forests for a Just Future werkt IUCN NL aan de erkenning van hun rechten en het versterken van hun capaciteit om de natuur te beschermen en beheren. Ook werken we met onze partners voor meer klimaatfinanciering die rechtstreeks aan bewoners van natuurgebieden wordt verstrekt, onder andere met het programma Mobilising More for Climate.

Duurzame toekomst voor al het leven op aarde

Erkenning van de rol van de natuur in klimaatmitigatie en –adaptatie is een belangrijke stap in de goede richting. In combinatie met opgeschaalde klimaatfinanciering en de uitfasering van fossiele brandstoffen zal dit bijdragen aan het verwezenlijken van een duurzame toekomst voor al het leven op aarde.