Het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework: de hervatting van COP16 in Rome

In november vorig jaar werd de 16e Conference of the Parties van het VN Biodiversiteitsverdrag (CBD COP16) stilgelegd wegens gebrek aan quorum^[1]Quorum verwijst naar het minimum aantal partijen dat aanwezig moet zijn voor de geldigheid van een vergadering of besluitvormingsproces. Voor CBD is het quorum vastgesteld op 130 landen – twee … Continue reading. De onderhandelaars boekten enige vooruitgang maar kwamen tijd te kort en konden het niet eens worden over drie belangrijke besluiten. Daarom zal COP16 op 25 februari worden hervat in Rome. Daar zullen de verdragspartijen drie dagen de tijd hebben om het eens te worden over verschillende cruciale beslissingen die in Calí zijn blijven liggen. Deze blog geeft je een korte opfrisser van de resultaten van de COP van vorig jaar, legt uit wat de belangrijkste besluiten in Rome zullen zijn en hoe de bijdrage van Nederland aan deze belangrijke bijeenkomst eruit zal zien.

Header photo: COP16 plenary November 1st 2024 (c) UN Biodiversity, Attribution (CC BY 2.0)

Wat zijn de resultaten van COP16 vorig jaar?

Hoewel landen het niet eens konden worden over alle onderwerpen die op de agenda stonden tijdens COP16 in Calí, Colombia, zijn er tijdens de onderhandelingen historische resultaten geboekt. Er werd overeenstemming bereikt over de oprichting van een nieuw fonds, het ‘Calí-fonds’, voor digitale sequentie-informatie, dat wil zeggen genetische gegevens van dieren, planten, schimmels en microben. Farmaceutische, cosmetische, agro-industriële en technologische bedrijven die van deze informatie profiteren, zouden vrijwillig 1% van hun winst of 0,1% van hun inkomsten aan dit fonds moeten bijdragen.

Daarnaast werd er onder het Biodiversiteitsverdrag (CBD) een permanente vertegenwoordiging voor oorspronkelijke bewoners en lokale gemeenschappen (IP&LC’s) opgericht. De volledige en effectieve deelname van IP&LC’s aan de werkzaamheden van het CBD en aan de planning, implementatie en monitoring van het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework (KM-GBF) is van groot belang.

Bovendien introduceerde COP16 een vernieuwd proces om ecologisch of biologisch significante mariene gebieden (EBSA’s) te identificeren. Deze nieuwe aanpak zorgt voor een betere catalogisering en het gebruik van geavanceerde wetenschap voor planning en beheer. EBSA’s zijn cruciaal voor de bescherming van de mariene biodiversiteit, vooral met het oog op de 30×30-doelstelling voor beschermde gebieden en de toekomstige implementatie van de nieuwe overeenkomst over mariene biodiversiteit buiten de nationale rechtsgebieden.

• Lees de reactie van IUCN op de resultaten van CBD COP16

Wat zijn de belangrijkste onderwerpen tijdens COP16.2 in Rome?

Tijdens de tweede hervatte sessies van COP16 in Rome zijn de belangrijkste thema’s voor discussie en onderhandeling, in volgorde van behandeling: de mechanismen voor planning, monitoring, rapportage en review; biodiversiteitsfinanciering, inclusief een strategie voor het mobiliseren van financiële middelen en het monitoringsysteem van het KM-GBF.

Mechanismen voor planning, monitoring, rapportage en review omvat het monitoringsysteem en de processen die nodig zijn om de voortgang van de implementatie van de biodiversiteitsdoelen te volgen. Dit is cruciaal om te weten of we op de goede weg zijn richting het behalen van de doelen.

Het mobiliseren van financiële middelen is en was een cruciaal maar moeilijk onderwerp sinds de overeenkomst over het KM-GBF in 2022, waarbij lage- en middeninkomenslanden financiële steun verwachten van hoge-inkomenslanden voor de implementatie van het verdrag. Het financiële instrument, bijvoorbeeld een apart fonds, dat nodig is om deze middelen efficiënt te beheren en toe te wijzen staat ook nog steeds ter discussie.

Hoe gaat Nederland bijdragen?

Nederland heeft als lidstaat van de Europese Unie het KM-GBF medeondertekend en zal dan ook aanwezig zijn bij COP16.2, zij het met een veel kleinere delegatie dan vorig jaar. Net als vorig jaar zal Nederland tijdens de onderhandelingen de strategische positie van de EU volgen.

Om hun inzet voor het behalen van de biodiversiteitsdoelen te onderbouwen, moeten alle verdragspartijen, dus ook Nederland, een National Biodiversity Strategy and Action Plan(NBSAP) opstellen om aan te geven hoe zij gaan bijdragen aan het behalen van de doelen van de KM-GBF. De officiële deadline voor het indienen van deze plannen was oktober 2024, voor de start van COP16. Tot op heden hebben in het Koninkrijk der Nederlanden alleen Aruba en Curaçao hun NBSAP ingediend. Door geen plan in te dienen voor de rest van ons Koninkrijk komt de regering haar internationale verplichtingen niet na en blijft het onduidelijk hoe Nederland de noodzakelijke veranderingen voor biodiversiteitsherstel gaat realiseren. De Nederlandse regering verwacht het NBSAP in het tweede kwartaal van 2025 te publiceren, wat lang na de tweede hervatting van COP16 is.

Uit een overzicht van de plannen van landen om de doelen van de KM-GBF te bereiken, dat deze week in Nature is gepubliceerd, blijkt dat geen van de partijen op schema ligt om het doel te halen om in 2030 30% van de wereldwijde biodiversiteit te beschermen. Dit laat zien dat alle landen, inclusief Nederland, hun acties om biodiversiteitsverlies te stoppen moeten versnellen.

Hoe kunnen we actie voor biodiversiteit versnellen?

Afgelopen december lanceerde het IPBES, het biodiversiteitspanel van de Verenigde Naties, twee rapporten die laten zien hoe we de polycrisis van biodiversiteitsverlies, klimaatverandering, watertekort, voedselzekerheid en gezondheid en ongelijkheid samen kunnen aanpakken. IPBES stelt dat we binnen tien jaar positieve resultaten kunnen boeken voor mens en natuur – als overheden, bedrijven en burgers beter gaan samenwerken.

‘Voor Nederland, waar uitdagingen zoals de stikstofcrisis en overstromingsrisico’s mensen en natuur onder druk zetten, biedt IPBES concrete handvatten om ons om ons land te behoeden voor rampen. Zoals we kunnen zien op het Nationaal Dashboard Biodiversiteit, laten bijna alle indicatoren zien dat we ons in de gevarenzone bevinden’, zegt Maxime Eiselin, Senior Expert Nature-based Solutions bij IUCN NL.

Meer weten?

• Explainer: Wat is een National Biodiversity Strategy and Action Plan? 
• Opinie: Nederland breekt met internationale verplichting voor biodiversiteit
• Explainer: Financiering voor biodiversiteit tijdens COP16
• Explainer: Wat gaat er gebeuren tijdens COP16?