Het verhaal achter het vuur

Zuid Amerika is in een milieucrisis beland door schadelijk overheidsbeleid en praktijken van de private sector. Hierdoor is het aantal bosbranden in biodiversiteitsrijke ecosystemen bijzonder toegenomen. De meeste media-aandacht is gericht op Brazilië en de Amazone, maar de Gran Chaco, Chiquitania en Pantanal landschappen staan ook in brand. IUCN NL ondersteunt lokale natuurbescherming in deze gebieden. Lokale organisaties roepen de overheden van Brazilië, Bolivia en Paraguay nu op om hun huidige beleid, wat ontbossing en schadelijke productieprocessen bevordert, te herzien.

Headerfoto door: Nativa

Rond deze tijd van het jaar zijn natuurbranden in de gebieden normaal, maar de schaal en de verdeling van de huidige branden is erg ongebruikelijk. Mariel Cabero, expert rechtvaardigheid bij IUCN NL, legt uit: ‘Deze bosbranden worden gevoed door handelsakkoorden en beleidsmaatregelen die ontbossing voor soja, vee en ‘biobrandstof’ aanmoedigen.’ Ontbossing door middel van vuur, gepaard met het droogteseizoen, hoge temperaturen en wind hebben voor verwoestende branden gezorgd in de regio.

Gevolgen voor de gebieden waar wij werken

Alleen al in Bolivia hebben de branden een miljoen hectare aangetast. Cabero: ‘In Nembi Guasu in Bolivia, wat 1,2 miljoen hectare groot is en recent tot beschermd gebied werd uitgroepen, is al meer dan 150.000 hectare in vlammen opgegaan.’ Een droogbos genaamd Chiquitano is het meest aangetast. Het was het grootste gezonde tropische droogbos in de wereld, waarvan tot nu toe zo’n 800.000 hectare in vlammen is opgegaan.

In Paraguay is meer dan 37.000 hectare verbrand in maar een paar dagen. Zo is bijna 6000 hectare van het Tres Gigantes natuurreservaat, wat wordt beheerd door onze partner Guyra Paraguay, verloren gegaan.

‘De ecosystemen die zijn aangetast zijn een enorm belangrijk en waardevol deel van ons natuurlijke en culturele erfgoed, omdat ze bijdragen aan verzachting van klimaatverandering en de diensten die zij leveren voor het welzijn van de lokale bevolking,’ aldus Cabero. ‘In deze gebieden wonen iconische soorten (zoals jaguars, reuze armadillos en tapirs), inheemse volkeren en geïsoleerde stammen.’

De branden woeden helaas nog altijd, en het aantal verbrande hectare groeit onverminderd door. Het is nu belangrijk om de branden zo snel mogelijk onder controle te krijgen: ‘We doen wat we kunnen om onze partners te ondersteunen in het blussen van de branden,’ zegt Cabero. ‘Momenteel spelen zij een cruciale rol in de gebieden door gegevens te verzamelen en burgers te informeren over de verspreiding van de branden en de onderliggende oorzaken.’

Na de branden

De situatie vereist onmiddelijke actie. Cabero legt uit: ‘Temidden van deze crisis zijn wij ervan overtuigd dat we, samen met onze partners, moeten bedenken wat er gedaan moet worden om branden van deze omvang in de toekomst te voorkomen en de aangetaste gebieden te herstellen.’

Lokale mileu- en mensenrechtenorganisaties publiceerden daarover verschillende uitingen. Zij roepen om internationale hulp, veroordelen het beleid dat ontbossing mogelijk maakt en eisen dat de aangetaste gebieden worden hersteld en niet langer worden gebruikt voor landbouw. Gebaseerd op de zorgen en eisen van onze lokale partners raden wij de volgende maatregelen aan, op lokaal, nationaal en internationaal niveau:

Maatregelen gericht op herstel

Er moeten maatregelen worden genomen die de milieuschade herstellen. Het belangrijkste is om de bevolking van de regio te helpen, evenals de wilde dieren die er leven. Ook moet de schade aan de watervoorziening worden hersteld en moet vervuiling door as in de getroffen gebieden worden voorkomen. Het beheer van de getroffen beschermde gebieden moet worden versterkt zodat deze kunnen worden hersteld. Ten slotte zijn maatregelen nodig om de milieuwetgeving te versterken  en de landrechten van inheemse bevolking te waarborgen. 

‘Na de brand moeten we een ecologische analyse maken. Er zijn gebieden die zichzelf kunnen herstellen, maar in andere gebieden is ecosysteemherstel nodig. Bovendien zijn veel boeren hun gewassen kwijtgeraakt,’ zegt Sara Crespo van partnerorganisatie Probioma.

Maatregelen gericht op duurzaam beleid

De overheden van Brazilië, Bolivia en Paraguay moeten hun beleid, dat ontbossing en schadelijke productieprocessen bevordert, herzien. In Bolivia, bijvoorbeeld, hebben burgers hun vraagtekens bij een recent genomen besluit wat, onder andere, het gebruik van vuur voor ontbossing tijdens het droogteseizoen toestaat. ‘Het besluit is een onderdeel van de politieke agenda van de overheid en de private sector en is bedoeld om de landbouw voor soja, vee en suikerriet uit te breiden,’ zegt Pablo Villegas van partnerorganisatie CEDIB.

Het is noodzakelijk om ons ook te richten op de internationale markt en diens rol in het behoud van bossen: ‘De meeste ontwikkelde landen consumeren de producten die worden gemaakt in onze bossen, en zijn dus ook debet aan de verwoesting ervan,’ zegt Villegas.