Nikkelmijnbouw in Indonesië: economische voorspoed en ecologische rampspoed

Op 15 en 16 november vond op het Indonesische eiland Bali de G20-top plaats. Een belangrijk moment voor de Indonesische regering om haar ambities en potentieel als economische grootmacht kenbaar te maken aan een internationaal publiek. Daarbij zet het land sterk in op nikkel, een belangrijk element voor batterijen van elektrische auto’s.

Headerfoto: In de voorheen groene, beboste heuvels achter het dorp Mandiodo vindt volop nikkelmijnbouw plaats © Galen Priest / AlTO

Als ’s werelds grootste nikkelproducent en het land met de grootste nikkelvoorraden, is Indonesië zich bewust van de economische kansen die de energietransitie biedt en probeert het steeds meer investeerders aan te trekken. De grootste nikkelreserves in Indonesië bevinden zich in Sulawesi. Het schiereiland Tompotika is onlangs door de regering geselecteerd voor tenminste acht nieuwe nikkelmijnen.

Nikkelmijnbouw op land betekent ontbossing en om de klimaatdoelen te halen hebben we onze bossen hard nodig. De enige manier om nikkel te winnen is om het hele gebied plat te walsen en de bovenste grondlagen af te schrapen, samen met alles wat erop leeft. In de praktijk betekent dit dat bulldozers het regenwoud met de grond gelijk maken. Naar verwachting zal nikkel de plaats innemen van palmolie als grootste aanjager van ontbossing in Oost-Indonesië. Bovendien vereist de verwerking van nikkelerts enorme hoeveelheden energie die wordt geleverd door kolencentrales in de regio.

“Inmiddels is alleen op Sulawesi al een half miljoen hectare oerbos gekapt voor de nikkelmijnindustrie, een gebied zo groot als Bali.”

Van groot belang voor ruim 100 gemeenschappen

Het regenwoud van Tompotika (83.000 ha) op het Indonesische eiland Sulawesi is van groot belang voor de 107 gemeenschappen met in totaal 75.000 mensen die in het gebied leven.Het bos slaat CO₂ op, zuivert water, voorkomt overstromingen en levert hout, rotan en damarhars. Ook de koraalriffen voor de kust van zijn afhankelijk van gezonde bossen op het land. De ontbossing voor mijnbouw, en de mijnbouwactiviteiten zelf, zouden tot grootschalige vervuiling van de kustwateren leiden, tot het afsterven van koraalriffen en de dood van vissen, wat het einde van visserij in het gebied zou betekenen.

“From Dreams to Dust”, de video die dit jaar de Yale Environment 360 Film Contest won, vertelt het verhaal van de 36-jarige Lapola die werkt als vrachtwagenchauffeur in de mijnen in de buurt van de Tapunggaeya-gemeenschap.

• Bekijk de video

Bijzondere biodiversiteit

Het Tompotika-bos herbergt een enorme rijkdom aan biodiversiteit. Hier leven negen diersoorten die nergensanders voorkomen, waaronder een bijzondere vogel: het maleo-grootpoothoen. Deze vogel is voor de eilandbewoners een symbool van culturele trots. De populatie van de vogel is met meer dan 90% afgenomen als gevolg van het verlies van leefgebied en stroperij. De maleo heeft hierdoor de status Ernstig Bedreigd op de IUCN Rode Lijst van bedreigde diersoorten. HetTompotikabos is zijn belangrijkste leefgebied en dat wordt bedreigd door de winning van nikkelerts. De tot nu toe succesvolle pogingen van de lokale bevolking om deze bijzondere vogel te beschermen lopen nu gevaar.

De energietransitie moet een groene transitie worden

De energietransitie zorgt voor een groeiende mondiale vraag naar mineralen en metalen en daardoor voor een mijnbouw-hausse van ongekende omvang. De Wereldbank verwacht dat de energietransitie de vraag naar metalen en mineralen zeer snel zal doen toenemen: voor bijvoorbeeld nikkel, kobalt, lithium en mangaan met meer dan 500% tegen 2050.

Om de opwarming van de aarde beperkt te houden, is het essentieel dat we zo snel mogelijk de overstap maken van fossiele naar hernieuwbare brandstoffen. Daarbij moeten we er echter wel voor waken dat de schade voor natuur en mens tot een minimum beperkt blijft. IUCN NL zet zich ervoor in om van de energietransitie een groene transitie te maken die de wereldwijde biodiversiteitscrisis niet verergert. Daarvoor is het noodzakelijk dat ook de waardeketens van grondstoffen een groene transitie doormaken.

We hebben een nieuwe aanpak nodig om aan de energie- en mobiliteitsbehoeften van de 21e eeuw te voldoen. Dit betekent:

1. verstandiger, zuiniger en meer circulair omgaan met energie en de benodigde grondstoffen.
2. strengere eisen aan de uitvoering van energieprojecten en een betere regulering en uitvoering van de winning van benodigde grondstoffen.
3. dat we de laatste kwetsbare ecosystemen en ongerepte natuur op onze planeet niet vernietigen om aan onze vraag naar mijnbouwgrondstoffen te voldoen.

Meer lezen?

• Wordt de opmars van de elektrische auto de ondergang van tropisch bos?
• Groene energie vaak gepaard met ontbossing en schending mensenrechten
• Nieuwsbrief van AlTo met daarin de laatste ontwikkelingen in het Tompotika regenwoud