Beheer met gemeenschappen staat centraal in nieuwe Landaankoopfonds projecten

Het Landaankoopfonds heeft de projecten van de selectieronde 2024 bekendgemaakt. De zwaartekracht ligt dit jaar in Azië, waaronder in een voor het fonds nieuw land: Mongolië. Met de steun van het Landaankoopfonds kunnen gepassioneerde natuurbeschermers ter plaatse het leefgebied van bedreigde en kwetsbare soorten veiligstellen. Dit doen ze in samenwerking met de lokale gemeenschappen. Naast de vijf gesteunde initiatieven die hieronder worden uitgelicht, zijn er andere projecten in ontwikkeling, waaronder een omvangrijk project in Centraal-Azië.

Headerfoto: © AMPA

Natuurbeschermers in de frontlinie

Al 25 jaar steunt het IUCN NL Landaankoopfonds natuurbeschermingsorganisaties uit verschillende hoeken van de wereld om biodiversiteitsverlies tegen te gaan en belangrijke natuurgebieden te beschermen, verbinden en herstellen. In samenwerking met de gemeenschappen in het gebied, stellen lokale ngo’s belangrijke natuurgebieden veilig door land aan te kopen of te leasen voor de lange termijn.

De natuurbeschermers achter deze organisaties werken vaak in uitdagende omstandigheden waar veiligheid verre van vanzelfsprekend is. Toch blijven zij zich volop en met veel passie inzetten voor de natuur. Deze mensen, met de ‘fire in the belly’ maken het verschil. ‘Het veiligstellen van belangrijke ecosystemen is onmogelijk zonder de natuurbeschermers in de frontlinie,’ zegt Marc Hoogeslag, coördinator van het Landaankoopfonds.

• Lees meer in dit interview met Marc Hoogeslag

De selectie van 2024

Via een grondige selectieprocedure selecteert het Landaankoopfonds elk jaar een aantal nieuwe landaankoop- en langlopende leaseprojecten. Van de vijf bekendgemaakte projecten, worden er drie in Azië geïmplementeerd. Het is de eerste keer dan het fonds een project in Mongolië steunt. In de loop van dit jubileumjaar zullen er meer projecten bekendgemaakt worden; zo is er een grootschalig project in Centraal-Azië in ontwikkeling dat qua landoppervlak ons grootste project ooit wordt.

Herders beschermen 30.000 hectare in Mongolië 

In het Arts Bogd gebergte in Mongolië ligt een biodiversiteitshotspot. Hier komen onder andere soorten als de sneeuwluipaard (Panthera uncia) en de kropgazelle (Gazella subgutturosa) voor, beide gecategoriseerd als ‘kwetsbaar’ op de IUCN Rode Lijst.

Mongolië herbergt de een-na-grootste populatie sneeuwluipaarden, maar een groot deel hiervan leeft buiten beschermde gebieden. Roofdieren als de sneeuwluipaard worden in dit gebied bedreigd omdat ze soms omgebracht worden als vergelding voor het doden van vee, voor de illegale handel en omdat er een tekort is aan natuurlijke prooidieren in hun habitat vanwege overbegrazing, mijnbouw en infrastructurele werken.

Met behulp van het Landaankoopfonds kan de Snow Leopard Conservation Foundation twee herdersgemeenschappen ondersteunen met het erkennen en beheren van ruim 30.000 hectare aan land. Hiermee krijgen deze gemeenschappen de juiste rechten om de biodiversiteit en natuurlijke hulpbronnen in deze gebieden te beschermen.

Beheer door San Andrés de Tomás-gemeenschap in Peru

De Peruviaanse ngo Amazónicos por la Amazonía (AMPA) is een bekende partnerorganisatie van het Landaankoopfonds. Met steun van het fonds gaat de ngo dit jaar 750 hectare land in een bosgebergte in de provincie Tocache beheren. Het initiatief hiervoor komt van de San Andrés de Tomás-gemeenschap aangezien zij, net als andere bewoners, afhankelijk zijn van de rivieren in het gebied. AMPA ondersteunt de juridische procedure, waarna ze samen met de gemeenschap het beschermde gebied gaan beheren. Dit geeft de gemeenschap de mogelijkheid om hun land weer zelfstandig te beheren voor minimaal 40 jaar, waarna het contract met de Peruaanse overheid mogelijk verlengd wordt.

Het gebied zal worden toegevoegd aan vier andere nabijgelegen beschermde gebieden. Hiermee wordt de tropische gebergtevegetatie en de soorten die hierin voorkomen beschermd tegen bedreigingen als ontbossing, landbouw en menselijke populatiegroei.

Leefgebied van de Caquetá titi herstellen

Asociación Salvemos Selva, gevestigd in Colombia, maakt zich hard voor de bescherming van onder andere het Caquetá titi-aapje (Plecturocebus caquetensis). Van deze soort leven er nog maar 500 in het wild, waardoor hij de status ‘Ernstig Bedreigd’ heeft op de IUCN Rode Lijst. Het leefgebied van deze primatensoort neemt in rap tempo af, onder andere door groeiende infrastructuur en een groeiend aantal inwoners in het gebied. Het is daarom van groot belang om deze gebieden met spoed te beschermen.

Met de steun van het Landaankoopfonds kan Asociación Salvemos Selva 296 hectare land aankopen om het leefgebied van de Caquetá titi opnieuw te verbinden. Hiermee wordt tegelijkertijd een belangrijke rivier die de gemeenschappen voorziet van schoon drinkwater beschermd.

Asociación Salvemos Selva, een organisatie geleid door jongeren, werkt samen met de inwoners van het gebied. Het team werkt samen met een andere organisaties geleid door jonge mensen, Youth Land Trust.

‘De steun van het Landaankoopfonds helpt om intacte landschappen veilig te stellen voor wilde dieren en ondersteunt tegelijkertijd boeren om hun landbouwgrond te ontwikkelen in landbouwzones in plaats van verder uit te breiden in beschermde gebieden.’

• Sharyn Lwin van Our Future Organization in Cambodja

Land uitwisselen met boeren in Cambodja

In het noorden van Cambodja ligt het Phnom Tnout en Phnom Pok Wildreservaat. Hier leven veel bedreigde soorten, waaronder het Javaanse schubdier (Manis javanica) met de status ‘ernstig bedreigd’ en de banteng (Bos javanicus) met de status‘bedreigd’ volgens de IUCN Rode Lijst. Het wildreservaat is op het moment 51.730 hectare groot en wordt beheerd door het Cambodjaanse Ministerie van Milieu, met steun van Our Future Organization (OFO) op het gebied van natuurbeheer.

Het naastgelegen Bung Per Wildreservaat is belangrijk voor de connectiviteit in het gebied en biedt leefgebied voor de bedreigde soorten. Het is echter ernstig verwaarloosd en economische landconsessies hebben hier geleid tot ontbossing en landdegradatie. Ondanks dat het illegaal is om bossen te kappen in wildreservaten, is het handhaven hiervan lastig.

OFO  is een bekende van het Landaankoopfonds en gaat met de nieuwe bijdrage meer land in het Bung Per Wildreservaat dat eigendom is van boeren uitwisselen met land buiten het reservaat. Zo krijgen de boeren betere voorzieningen en minder last van conflicten met dieren. Ook kan het reservaat en de unieke biodiversiteit zich herstellen.

‘Het Landaankoopfonds is een geweldige kans om de natuur te redden zodat toekomstige generaties ervan kunnen genieten. In arme landen zoals Cambodja is de druk om steeds meer bos om te vormen tot landbouw, om mensen te ondersteunen alleen al om in hun dagelijkse behoeften te voorzien enorm. De steun van het Landaankoopfonds helpt om intacte landschappen veilig te stellen voor wilde dieren en ondersteunt tegelijkertijd boeren om hun landbouwgrond te ontwikkelen in landbouwzones in plaats van verder uit te breiden in beschermde gebieden,’ deelt Sharyn Lwin van OFO.

Bossen verbinden voor de maleo in Sulawesi

Tompotika is een schiereiland dat behoort tot het Indonesische Sulawesi. Hier komt onder andere de maleo  (Macrocephalon maleo) voor, die de status ‘Ernstig Bedreigd’ heeft op de IUCN Rode Lijst. De maleo is een endemische vogelsoort voor Tompotika, maar zijn voortbestaan wordt ernstig bedreigd door habitatversnippering. De mogelijke aanleg van een nikkelmijn in het leefgebied van de vogel zou dit alleen maar verergeren.

De Alliance for Tompotika Conservation (AlTo) wil met dit follow-up project deze mijn tegenhouden. Met steun van het IUCN NL Landaankoopfonds kan de lokale ngo het land waar de mijn wordt gebouwd veiligstellen. Dit strategische gelegen plot land zal drie bossen waar de maleo in voorkomt weer met elkaar verbinden. Zo kan het leefgebied van deze en andere (endemische) soorten worden uitgebreid.

Over het Landaankoopfonds

De belangrijkste oorzaken van biodiversiteitsverlies wereldwijd zijn het verlies en aantasting van leefgebied. Hierdoor worden veel dier- en plantensoorten met uitsterven bedreigd. Het Landaankoopfonds steunt ngo’s over de wereld om land aan te kopen of voor een langere periode te leasen. Hiermee kunnen ze kwetsbare natuurgebieden beschermen, verbinden en herstellen.

‘Met oog op de 30×30 doelstelling van het internationale biodiversiteitsverdrag, richten veel donoren zich op de bescherming van grote gebieden. Maar we mogen de kleinere projecten niet over het hoofd zien. Deze initiatieven hebben vaak een enorme impact op de plekken waar het cruciaal is, in de frontlinie van natuurbescherming,’ deelt Hoogeslag.

Sinds 2001 heeft het IUCN NL Landaankoopfonds meer dan 159 projecten in 40 landen gefinancierd en daarmee 60.000 hectare natuur beschermd. Zo hebben we samen met onze lokale partnerorganisaties het verschil kunnen maken voor een tal van bedreigde diersoorten.