IUCN Rode Lijst: Borneose olifant bedreigd

Gland, Zwitserland, 27 juni 2024 (IUCN) – De Borneose olifant is beoordeeld als ‘Bedreigd’, als gevolg van bedreigingen door menselijke activiteiten, zo blijkt uit de vandaag gepubliceerde update van de IUCN Rode Lijst van Bedreigde Soorten™. De update onthult ook dat invasieve slangen de inheemse reptielen op de Canarische Eilanden en Ibiza met uitsterven bedreigen, terwijl illegale handel en kilmaatverandering de cactussen in Chili bedreigen.

Headerfoto: Bornean elephant at Danum road, Sabah, Malaysia (c) Cede Prudente from Getty Images via Canva Pro

Op de IUCN Rode Lijst staan nu 163.040 plant- en diersoorten, waarvan er 45.321 met uitsterven worden bedreigd. Hiermee is de doelstelling van de Barometer of Life om 160.000 soorten te beoordelen overtroffen.

“De Rode Lijst van Bedreigde Soorten van IUCN vormt al zestig jaar de basis voor beschermingsmaatregelen. Zoals de vandaag gepubliceerde update van de Rode Lijst laat zien, staat de biodiversiteit onder toenemende druk, door stroperij en klimaatverandering tot de verspreiding van invasieve soorten. Gelukkig wijst de Rode Lijst ook op oplossingen. Met aanhoudende, gezamenlijke, wetenschappelijk onderbouwde beschermingsmaatregelen op voldoende grote schaal kunnen we voorkomen dat soorten uitsterven,” aldus Dr. Grethel Aguilar, Director-General van IUCN.

Borneose olifant bedreigd

De Aziatische olifant op Borneo wordt met uitsterven bedreigd, blijkt nadat deze voor het eerst als aparte ondersoort op de Rode Lijst van de IUCN is beoordeeld. Uit deze beoordeling bleek dat er naar schatting nog 1000 Borneose olifanten in het wild leven. De populatie is de afgelopen 75 jaar afgenomen, aanvankelijk als gevolg van grootschalige houtkap in de bossen van Borneo waarbij het grootste deel van het leefgebied van de Borneose olifant werd vernietigd. Omdat de bevolking in Sabah snel groeit, betreden olifanten steeds vaker gebieden waar mensen wonen op zoek naar voedsel, waar ze schade kunnen toebrengen aan gewassen en te maken kunnen krijgen met dodelijke vergeldingsacties. Verder habitatverlies door landbouw (met name palmolie), houtplantages, mijnbouw en grote infrastructuurprojecten zoals de Pan Borneo Highway bedreigen de toekomst van de Borneose olifant. Ook stroperij voor ivoor, het per ongeluk binnenkrijgen van landbouwchemicaliën en aanrijdingen met voertuigen baren zorgen.“De afgelopen twintig jaar zijn er grote inspanningen verricht om de Borneose olifant te bestuderen en te beschermen. Deze activiteiten zijn van groot belang om de toekomst van deze ondersoort veilig te stellen en voorspoedige sociaaleconomische ontwikkeling mogelijk te maken van de gebieden waar de olifanten voorkomen,” aldus Augustine Tuuga, directeur van het Sabah Wildlife Department en lid van de Asian Elephant Specialist Group van IUCN SSC.

Gigantische afname van reptielen op Gran Canaria en Ibiza

Reptielensoorten op Gran Canaria gaan sterk achteruit door invasieve slangen. De Gran-Canaria-reuzenhagedis (Gallotia stehlini) is van ‘Niet Bedreigd’ naar ‘Ernstig Bedreigd’ gegaan en de Gran-Canaria-skink (Chalcides sexlineatus) is van ‘Niet Bedreigd’ naar ‘Bedreigd’ gegaan. Deze inheemse reptielen vallen ten prooi aan de invasieve Californische koningsslang (Lampropeltis californiae), die in 1998 op het eiland werd geïntroduceerd. De populaties van zowel de reuzenhagedis als de Gran-Canaria-skink zijn sinds 2014 met meer dan de helft afgenomen.

De status van La-Gomerareuzenhagedis  (Gallotia bravoana), die ook op de Canarische eilanden leeft, is door beschermingsmaatregelen juist verbeterd. Na programma’s voor fokken in gevangenschap en herintroductie is de status van deze reuzenhagedis verbeterd van ‘Ernstig Bedreigd’ naar ‘Bedreigd’. Deze eens zo algemene soort, die endemisch is voor het eiland waarnaar ze vernoemd is, stond op het randje van uitsterven door invasieve katten, ratten en de jacht door mensen gedurende meerdere eeuwen. Ondanks de verbetering is de soort nog steeds zeer bedreigd door verwilderde katten, evenals aardverschuivingen die waarschijnlijk vaker zullen voorkomen door klimaatverandering.

De pityusenhagedis (Podarcis pityusensis), die voorkomt op Ibizia, is van ‘Gevoelig’ naar ‘Bedreigd’ gegaan, omdat de populatie sinds 2010 met 50% is afgenomen als gevolg van de invasieve hoefijzerslang (Hemorrhois hippocrepis).

Illegale handel bedreigt siercactussen

82% van de copiapoa cactussoorten wordt nu met uitsterven bedreigd, terwijl dat in 2013 nog 55% was. De copiapoa cactussen, die endemisch zijn in de Atacama kustwoestijn in Chili, zijn in Europa en Azië in de mode geraakt als sierplanten, wat heeft geleid tot een toename van de illegale handel, die in de hand wordt gewerkt door sociale media. De bouw van wegen en woningen heeft meer mensen naar het gebied gebracht, waardoor de planten beter bereikbaar zijn geworden voor stropers en hun woestijnhabitat is vernietigd. Klimaatverandering vormt een verdere bedreiging voor deze cactussen, omdat de oceaanmist die ze nodig hebben voor hun vochtvoorziening meebeweegt met de wereldwijde temperatuurveranderingen.

“Het is gemakkelijk om te zien of copiapoa cactussen zijn gestroopt of gekweekt in een kas,” legt Pablo Guerrero, lid van de Cactus and Succulent Plant Specialist Group van IUCN SSC, uit. “Gestroopte copiapoa hebben een grijze kleur en zijn bedekt met een stoffige bloei die de planten beschermt in een van de droogste woestijnen op aarde, terwijl gekweekte planten groener lijken.”

Samenwerking tussen landen is essentieel om te voorkomen dat gestroopte planten over de grenzen worden vervoerd. Daarnaast biedt het kweken van copiapoa in kassen de mogelijkheid om een duurzaam alternatief te bieden voor de wereldwijde cactusmarkt.

Lees het Engelstalige persbericht via de knop hieronder.