Journalist en natuurbeschermer vermoord in het Amazonegebied

Met ontzetting hebben wij kennis genomen van de moord op de Britse journalist Dom Phillips en de Braziliaanse inheemse volkerenexpert Bruno Pereira. Wij betuigen onze solidariteit en ons medeleven aan de naasten van beide mannen. Geweld tegen natuurbeschermers zoals Dom Phillips en Bruno Pereira is helaas een wereldwijd probleem, waar ook veel van onze partners mee te maken hebben.

Gedurende de afgelopen twee jaar reisden Phillips en Pereira samen om onderzoek te doen voor het boek dat Dom Phillips aan het schrijven was over de duurzame ontwikkeling in het regenwoud. Aan deze reis is een bruut einde gekomen.

Vermoedelijk zijn de twee mannen vermoord door bendes die illegaal vissen op de pirarucú (Arapaima gigas) een vis die in het illegale circuit veel geld oplevert; bijna het dubbele van het standaard maandloon. Hierdoor is de pirarucú vrijwel uitgestorven in de Amazone. Zelfs in afgelegen gebieden is deze vis alleen nog te vinden in beschermde gebieden. Stropers organiseren expedities naar deze afgelegen gebieden, vaak gefinancierd door de georganiseerde misdaad en beschermd door corrupte politici. Dit is georganiseerde misdaad waarover Dom Phillips zou berichten in zijn boek en dat hem en Bruno Pereira noodlottig is geworden.

Meer dan vier natuurbeschermers per week vermoord

Geweld tegen natuurbeschermers zoals Dom Phillips en Bruno Pereira is helaas een wereldwijd probleem. In 2020 registreerde Global Witness 227 doden, dat is gemiddeld meer dan vier dodelijke slachtoffers per week. Dit is echter slechts het topje van de ijsberg: in veel landen is de verstrekte informatie onbetrouwbaar vanwege corruptie en slachtoffers worden in afgelegen gebieden lang niet altijd geregistreerd. Daarnaast betreft dit slechts het aantal vermoorde natuurbeschermers. Het aantal bedreigde, gecriminaliseerde en mishandelde natuurbeschermers is vele malen groten. Ook veel van de partners waar IUCN NL mee samenwerkt in het zuidelijk halfrond worden hiermee geconfronteerd.

Zo werden in oktober vorig jaar zes medewerkers van het African Institute for Energy Governance (AFIEGO) in Oeganda gearresteerd. Dit instituut ondersteunt gemeenschappen die getroffen zijn door de olieprojecten in Oeganda en is ook partij bij de rechtszaak in Frankrijk tegen oliegigant Total. En worden het Center for Environmental Concerns-Filippijnen (CEC) en Kalikasan People’s Network for the Environment (Kalikasan PNE), geconfronteerd met een golf van surveillance, intimidatie en ‘red-tagging’ van hun kantoren.

Strijd om natuurlijke grondstoffen

De bedreigingen richting natuurbeschermers en ook inheemse stammen neemt de afgelopen jaren alleen maar toe in de strijd om de natuurlijke grondstoffen. Vrouwelijke natuurbeschermers worden daarbij extra hard getroffen. De meeste conflicten waarbij doden vallen zijn gerelateerd aan mijnbouw en de grootschalige agro-industrie, zoals palmolie en soja. Ook houtkap, stroperij en waterkrachtcentrales zijn een grote bron van conflict.

IUCN NL ondersteunt lokale maatschappelijke organisaties en de inheemse gemeenschappen om zichzelf en de natuur te beschermen. We faciliteren veiligheidstrainingen en helpen hen vast te stellen wat de bredere context is van de bedreigingen en waar in dat speelveld zij zich bevinden. Daarnaast bieden wij tools, zoals online apps, om misstanden te monitoren en samen met hen een halt toe te roepen. Ook assisteren wij hen een lobbystrategie te ontwikkelen en hun lobbycapaciteiten te verbeteren.

Bedrijfsactiviteiten mogen niet ten koste gaan van mensenrechten

Op (inter)nationaal niveau pleit IUCN NL voor de invoering van due diligence wetgeving, zodat bedrijven bij de uitoefening van hun activiteiten ervoor dienen te zorgen dat hun bedrijfsactiviteiten niet ten koste gaan van mensenrechten. De United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights worden onvoldoende door het bedrijfsleven opgevolgd. Dat maakt de invoering van bindende regelgeving noodzakelijk om zeker te stellen dat het bedrijfsleven mensenrechten in hun waardeketens in acht neemt.