Miljardenbedrijven spreken zorgen uit over aluminium uit Atewa-bos in Ghana

BMW Group, Tetra Pack en Schüco International hebben per brief hun zorgen geuit over bauxietwinning in het Ghanese Atewa-bos. Zij zeggen deze grondstof niet te willen accepteren als de winning ervan gepaard gaat met de te verwachten catastrofale en onomkeerbare gevolgen voor de wereldwijde biodiversiteit en watervoorziening in Ghana.

Header foto: Wandeling naar Turtle mountain, Iwokrama © Guido van Es

Terwijl Ghana de economische voordelen van mijnbouw van bauxiet voor aluminium weegt, is dit bericht een belangrijke steun in de rug van de maatschappelijke groepen die oproepen tot bescherming van dit cruciale bos.

Miljardenbedrijven spreken zich uit voor bosbehoud

‘We zijn dankbaar en verheugd dat grote bedrijven in de aluminiumwaardeketen het belang inzien van het behoud van dit bos en de vele ecosysteemdiensten die het levert,’ zegt Oteng Adjei, voorzitter van de Concerned Citizens of Atewa Landscape, de burgerbeweging die pleit tegen bauxietwinning in het Atewa-bos. ‘We waarderen het dat zij zich hierover uitspreken en zich daarmee aansluiten bij de lokale en internationale roep om het Atewa-bos te beschermen tegen bauxietwinning, wat onvermijdelijk funest is voor het bos, de watervoorziening en biodiversiteit.’

Aluminium Stewardship Initiative

BMW, Tetra Pack en Schüco International zijn allemaal lid van het Aluminium Stewardship Initiative (ASI) dat is opgericht om de productie en levering van aluminium, waaronder bauxietwinning, te certificeren. In de campagne voor behoud van het Atewabos is er herhaaldelijk op aangedrongen dat de aankoop van bauxiet gewonnen uit Atewa-bos niet zou voldoen aan de ASI-normen.

Geen concessies aan criteria voor duurzaamheid

Hoewel de bedrijven de wens van de Ghanese overheid erkennen om de aluminiumsector te ontwikkelen voor economische ontwikkeling en armoedebestrijding, maken ze in hun brieven duidelijk dat ze geen concessies zullen doen aan hun duurzaamheidseisen. De bedrijven vereisen dat hun leveranciers en onderleveranciers voldoen aan de ASI-normen.

In 2017 sloot de Ghanese overheid een financiële overeenkomst met China, waarin zij enkele bosgebieden, waaronder het Atewabos, ter beschikking stelt voor bauxietwinning. ‘Om bauxiet te winnen in Atewa moet de volledige oppervlaktelaag van de grond verwijderd worden,’ vertelt Jan Kamstra, senior expert natuurbehoud bij IUCN NL. ‘Dat betekent dat het bos in de ontgonnen gebieden volledig verloren gaat, samen met de unieke biodiversiteit die het bevat.’

Risico op regelrechte afwijzing

Als bauxiet uit het Atewa-bos deel gaat uitmaken van Ghana’s aluminiumvoorraad, riskeert de Ghana Integrated Aluminium Development Corporation (GIADEC) regelrechte afwijzing van alle bauxiet en aluminium in Ghana door deze drie bedrijven en andere aluminiumgebruikers.

Bos van wereldwijd belang

In tegenstelling tot Ghana’s enige bestaande bauxietmijn in Awaso, die door de lokale bevolking wordt omschreven als een ‘woestijn van rode modder’, wemelt het in het Atewa-bos van het leven. Er leven meer dan 50 soorten zoogdieren, meer dan 1.000 soorten planten, minstens 230 soorten vogels en meer dan 570 vlinders – inclusief soorten die nergens anders ter wereld voorkomen.

‘Dit bos is een Key Biodiversity Area,’ benadrukt Kamstra. ‘Het is van wereldwijd belang voor het voortbestaan van de biodiversiteit en de gezondheid van de planeet. De veelgeprezen bioloog E.O. Wilson noemt het Atewa-bos dan ook als een van de 38 belangrijkste plekken op aarde die gereserveerd zouden moeten worden voor de natuur.’

Schoon drinkwater

Bovendien levert het bos schoon drinkwater aan vijf miljoen Ghanezen, en is het de thuisbasis van de met uitsterven bedreigde white-naped mangabay, en twee Ernstig Bedreigde kikkersoorten (Phrynobatrachus afiabirago en Conraua derooi).

Investeren in langdurige bescherming

‘De ongelooflijke biodiversiteit van het Atewa-bos en de ecosysteemdiensten die het levert, zijn van onschatbare waarde,’ zegt Daryl Bosu van A Rocha Ghana. ‘Door te proberen op korte termijn geld uit het bos te halen, ontmoedigt de overheid bedrijven eigenlijk om zaken te doen met Ghana. Het is daarom hoog tijd om te investeren in langdurige bescherming van het Atewa-bos. Dat is niet alleen in het voordeel van de inwoners van Ghana, maar in het belang van al het leven op aarde.’

Bescherming levert economisch het meeste op

In 2016 publiceerde A Rocha in samenwerking met IUCN NL een rapport waaruit bleek dat niet het ontginnen van het gebied, maar juist bescherming van het Atewa-bos als een nationaal park met bufferzone daaromheen, economisch het meeste oplevert, met grote voordelen voor gemeenschappen zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts.

Wereldwijde actie voor behoud van Atewa

Ook de leden van de International Union for Conservation of Nature (IUCN), ‘s werelds grootste en oudste unie voor natuurbescherming, hebben in november 2020 een resolutie aangenomen waarin wordt geëist dat wereldwijde actie wordt ondernomen om Atewa te behoeden voor bauxietwinning.