Nationale Bodemagenda: geef de bodem een rol in strijd tegen klimaatverandering

Op 31 mei 2022 werd op de Bodemdag 2022 de Nationale Bodemagenda gepresenteerd. Die richt zich op Nederlandse beleidsmakers en bewindslieden en beschrijft hoe een duurzaam beheerde bodem onze grootste bondgenoot kan zijn in de strijd tegen klimaatverandering en herstel van de biodiversiteit.

Headerfoto: Lucky business Getty Images Pro

Een gezonde bodem met een rijk bodemleven zorgt voor een gezonde, toekomstbestendige openbare ruimte. Dankzij dat bodemleven vervult de bodem waardevolle functies zoals het vasthouden en zuiveren van water, het opslaan van koolstof en het recyclen van voedingsstoffen voor planten en gewassen. Hierdoor helpt een vitale bodem in de strijd tegen klimaatverandering en is die van groot belang voor de verduurzaming van voedselproductie.

‘Er is gelukkig steeds meer aandacht voor de rol van het bodemleven,’ vertelt projectleider van Onder het Maaiveld Fanny Verkuijlen. ‘In verschillende sectoren zijn de afgelopen jaren initiatieven opgestart om de bodem slimmer te beheren. Rijksoverheid, provincies en gemeenten kunnen dit momentum gebruiken om het bodemleven te beschermen en te herstellen. Het behoud van een vitale bodem is een randvoorwaarde voor een duurzame, toekomstbestendige samenleving. Een vitale bodem die nu en voor toekomstige generaties haar diensten levert.’

Praktische aanbevelingen

Nederland staat voor een grote ruimtelijke opgave: we moeten de klimaat- en biodiversiteitsdoelen halen, onze voedselproductie en energieopwekking verduurzamen, en een miljoen huizen bouwen. En dat alles in een grilliger wordend klimaat waarbij we steeds vaker te kampen hebben met wateroverlast, aanhoudende droogte, hittestress en andere weersextremen. Willen beleidsmakers en bewindslieden deze uitdagingen op een slimme manier aanpakken, dan kan niet voorbij worden gegaan aan de rol van de bodem. De Nationale bodemagenda geeft hen hiervoor praktische aanbevelingen.

Econoom Barbara Baarsma reikte de Nationale Bodemagenda uit aan Erik Jan van Kempen, programma-directeur-generaal Omgevingswet bij Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Baarsma spreekt zich regelmatig uit over het belang van gezonde bodems met een rijk bodemleven en dat is hard nodig volgens haar, want de Nederlandse bodem staat onder zware druk. ‘Laat de bodem niet het kind van de rekening worden,’ zei ze tijdens de uitreiking van de Bodemagenda.

Erik Jan van Kempen was verheugd de Bodemagenda in ontvangst te mogen nemen. Hij gaf aan dat in het regeerakkoord bodem als leidend staat. Ook is hij zich zelf steeds meer gaan realiseren wat het belang van een gezonde bodem is. ‘Al het leven komt voort uit de bodem,’ vertelde hij. ‘Iets waar wij overheen lopen en iets wat wij als het ons niet bevalt vol leggen met tegels. Dat is datgene waar wij uit voortkomen en waar we alles in onze hele wereld uithalen. We moeten daarom zuinig zijn op de grond en deze goed behandelen.’

Bodemdag 2022

De Bodemdag 2022 vond plaats in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. De dag werd georganiseerd door Onder het Maaiveld, een programma waarin maatschappelijke – en wetenschappelijke organisaties hun krachten bundelen om het bodemleven in Nederland te herstellen. Naast de uitreiking van de Nationale Bodemagenda bestond de Bodemdag uit een combinatie van praktische inspiratiesessies en de uitwisseling van de laatste (wetenschappelijke) inzichten op het gebied van bodembiodiversiteit en beleidsontwikkeling voor de openbare ruimte.

Onder het Maaiveld

De Nationale Bodemagenda werd opgesteld vanuit Onder het Maaiveld, een programma van IUCN NL, De Vlinderstichting, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Wageningen Plant Research en het Centrum voor Bodemecologie. Het programma werkt aan een structurele verandering in de omgang met de bodem, die herstel van het bodemleven mogelijk maakt en het bodemleven echt op waarde schat. Meer informatie op: www.onder-het-maaiveld.nl.