Nederlandse bedrijven (in)direct betrokken bij mensenrechtenschendingen in het zuidelijk halfrond

Iedere vijf jaar beoordeelt de VN-Mensenrechtenraad hoe het staat met de mensenrechten in een land. Dit jaar wordt Nederland beoordeeld. IUCN NL, Milieudefensie en Stand Up For Your Rights dienen gezamenlijk een rapport in om aandacht te vragen voor de mensenrechtenschendingen die in de waardeketen van het Nederlandse bedrijfsleven plaatsvinden. Zij vragen om aanbevelingen die ertoe leiden dat het Nederlandse bedrijfsleven in hun (internationale) waardeketen onderzoek moet doen naar potentiële mensenrechtenschendingen en het toebrengen van schade aan de natuur.

Headerfoto: Fishermen in Waza National Park, Cameroon (c) Hans de Iongh

Dit jaar is Nederland onderdeel van de zogenaamde Universal Periodic Review (UPR) vanuit de VN, waarbij de Nederlandse overheid en belanghebbenden de gelegenheid hebben aan de VN-Mensenrechtenraad te rapporteren over de staat van de mensenrechten in Nederland. IUCN NL heeft samen met Milieudefensie en Stand Up For Your Rights een rapport ingediend waarbij de focus ligt op de mensenrechtenschendingen en het toebrengen van schade aan de natuur in het zuidelijk halfrond die kunnen worden gelinkt aan de bedrijfsactiviteiten van Nederlandse bedrijven.

Verschillende bedrijfssectoren betrokken bij schendingen

Uit diverse in het rapport aangehaalde rapporten blijkt helaas dat het Nederlandse bedrijfsleven uit verschillende sectoren zoals olie en gas, de financiële sector maar ook de baggerbedrijven (in)direct gelinkt kunnen worden aan mensenrechtenschendingen in het zuidelijk halfrond. Ook de exportkredietverzekeraar waarvan de Nederlandse Staat enig aandeelhouder is, verzekert projecten waar mensenrechtenschendingen gerapporteerd zijn.

Schone, veilige en gezonde natuur is een mensenrecht

Antoinette Sprenger, Senior Expert Environmental Justice bij IUCN NL: ‘De UPR biedt een uitgelezen kans om internationaal aandacht te vragen voor de (in)directe linken tussen Nederlandse bedrijven en mensenrechtenschendingen en beschadigingen aan de natuur in het zuidelijk halfrond. Ook de natuur is in deze relevant omdat de natuur zorgt voor schoon drinkwater, voedsel en ons algehele welzijn.’

Verplichting voor Nederlandse bedrijven

In het rapport wordt om aanbevelingen van de VN-Mensenrechtenraad gevraagd dat onder andere Nederlandse bedrijven verplicht in hun (internationale) waardeketen onderzoek te doen naar potentiële mensenrechtenschendingen en het toebrengen van schade aan de natuur, die moeten voorkomen respectievelijk mitigeren dan wel hun bedrijfsactiviteit moeten staken. De Nederlandse Staat zou op haar beurt moeten voorkomen dat haar exportkredietverzekeraar steun verleent aan bedrijven die de UN Guiding Principles niet naleven dan wel gelinkt kunnen worden aan mensenrechtenschendingen in het zuidelijk halfrond.

Ontbossing

Het rapport is onderdeel van het internationale werk dat IUCN NL verricht in het kader van het programma de Green Livelihood Alliance, dat gericht is op het voorkomen van ontbossing.

‘Ook ontbossing leidt tot mensenrechtenschendingen,’ zegt Sprenger, ‘niet alleen rechtstreeks maar ook indirect vanwege de klimaatverandering die erdoor veroorzaakt wordt. Uit het recent gepubliceerde IPCC rapport blijkt dit eens te meer.’

Volgende stappen

Het rapport zal samen met alle andere rapporten die door verschillende partijen zijn ingediend, zoals die van de Nederlandse Staat, het College voor de Rechten van de Mens en van bepaalde VN organen, worden besproken in de VN-Mensenrechtenraad, waarna Lidstaten uiteindelijk op basis van deze documenten aanbevelingen kunnen geven aan de Nederlandse Staat. Deze aanbevelingen worden in het algemeen voor het merendeel geaccepteerd en uitgevoerd door de Nederlandse Staat.

‘Wij hopen dat onze aanbevelingen worden overgenomen. Onder die aanbevelingen zit bijvoorbeeld de verplichting voor het Nederlandse bedrijfsleven om in hun (internationale) waardeketen onderzoek te doen naar potentiële mensenrechtenschendingen en het toebrengen van schade aan de natuur, die moeten zij voorkomen respectievelijk mitigeren dan wel hun bedrijfsactiviteit moeten staken,’ zegt Sprenger.

De behandeling van de UPR voor Nederland zal in november in Genève plaatsvinden.

Lees meer

• Nederland moet een voortrekkersrol spelen bij totstandkoming VN-mensenrechtenverdrag
• VN-mensenrechtenverdrag voor bedrijven nodig om veiligheid natuurbeschermers te waarborgen
• Ons werk voor mensenrechten & natuur