Nieuw wereldwijd akkoord om biodiversiteit te redden is een feit

Op de 15^e Conference of Parties van de VN Convention on Biological Diversity (CBD COP15) in Montreal is na twee weken intensief onderhandelen op de laatste dag een biodiversiteitsakkoord gesloten om het biodiversiteitsverlies te stoppen. In de vroege morgen van 19 december hamerde voorzitter China het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework af. Twee medewerkers van IUCN NL waren als lid van de Nederlandse delegatie deel van de voorbereiding en onderhandelingen.

Headerfoto: Forest Borneo (c) Eutah Mizushima via Unsplash

Het Global Biodiversity Framework bevat 23 doelen voor urgente actie die samen alle belangrijke stappen omvatten met als streven het stoppen van het wereldwijde biodiversiteitsverlies en herstel van biodiversiteit in 2030 met als einddoel leven in harmonie met natuur in 2050. Naast het stoppen van biodiversiteitsverlies zelf richt het akkoord zich ook op het veiligstellen van de diensten van de natuur voor de mens, het eerlijk verdelen van de vruchten van het gebruik van biodiversiteit, en de financiering die nodig is om de doelen te halen. De acties om de doelen te halen moeten onmiddellijk starten en voor 2030 zijn afgerond.

Wat staat er in het biodiversiteitsakkoord?

Een aantal belangrijke doelen met concrete streefcijfers en deadlines zijn:

• Minimaal 30 % van land, zoetwater en kust en zee effectief beschermd in 2030
• Afname van introductie van invasieve soorten met minimaal 50 % in 2030
• Minimaal 50 % afname van vervuiling tot niveaus die niet schadelijk zijn voor biodiversiteit in 2030, inclusief overtollige nutriënten en risico’s van bestrijdingsmiddelen
• Afschaffing, uitfasering en ombuiging in 2030 van minimaal 500 miljard US dollar per jaar aan subsidies en andere stimuleringsregelingen die schadelijk zijn voor biodiversiteit.
• Mobiliseren van minimaal 200 miljard US dollar per jaar voor nationale biodiversiteit strategieën in 2030, waarvan minimaal 30 miljard voor ontwikkelingslanden.

Belangrijke toevoeging ten opzichte van de eerdere wereldwijde afspraken is de erkenning van de bijdrage en rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen als beheerder van belangrijke gebieden voor de wereldwijde biodiversiteit. Met daarbij de afspraak dat zij bij besluitvorming over hun leefgebieden dienen te worden betrokken.

Een ambitieus akkoord

Hoewel het een ambitieus akkoord is, zijn meerdere doelen minder SMART geformuleerd dan oorspronkelijk voorgesteld. Zo wordt het overkoepelende doel om in 2030 het wereldwijde biodiversiteitsverlies te stoppen niet expliciet benoemd. Dit was een zeer ambitieus doel, te behalen binnen acht jaar, vergelijkbaar met het blijven binnen de 1,5 graden opwarming van de aarde zoals afgesproken in het klimaatakkoord in Parijs in 2015. Andere doelen die minder SMART zijn geformuleerd dan voorgesteld richten zich op de bijdrage van het bedrijfsleven en de financiële sector, soorten bescherming, verduurzaming van het landbouw- en voedselsysteem.

Een nieuw VN-akkoord was hard nodig: het vorige dateerde uit 2011 en sindsdien is de biodiversiteit verder achteruit gegaan, met het risico dat 1 miljoen soorten wereldwijd zullen uitsterven. In hoeverre het akkoord ‘historisch’ zal zijn, zal moeten blijken. Het feit dat er een ambitieus nieuw akkoord ligt is op zich historisch te noemen, het laat zien dat de 194 landen die lid zijn van de conventie het probleem erkennen en zich achter een gezamenlijke strategie scharen.

Tegelijkertijd leert de historie dat VN-akkoorden op zichzelf geen verandering brengen. In hoeverre de doelen gehaald zullen worden zal afhangen van de ambities en snelheid waarmee de nu gemaakte afspraken worden omgezet in nationale wetten, regels, beleid en vooral concrete actie en verandering. Hiervoor zullen in 2023 nationale strategieën en actieplannen worden opgesteld.

Volgende stap: nationale plannen

Voor Nederland is het extra urgent om de internationale afspraken zo snel mogelijk om te zetten in nationale plannen, gezien de staat van de natuur. Het huidige kabinet maakt al belangrijke stappen hierin met de aanpak van de stikstof crisis en het investeren in de omvang en kwaliteit van onze natuurgebieden. Daarbij kan Nederland profiteren van EU-beleid dat al in de maak is als onderdeel van de Green Deal en de Europese Biodiversiteitsstrategie. Hiervoor is al concrete wet- en regelgeving in de maak, zoals de natuurherstelwet. Een ander doel waar Nederland werk van moet maken, is het stoppen en ombuigen van schadelijke subsidies.