Toekenning exportsteun aan controversieel project in Manilla grote klap voor biodiversiteit en mensenrechten

De Nederlandse exportkredietverzekeraar, Atradius DSB, kondigde gisteren aan een exportkredietverzekering ter waarde van 1,5 miljard euro te verlenen aan Boskalis voor een controversieel landaanwinningsproject in de Filipijnen. De toekenning van de exportkredietverzekering voor dit project druist in tegen de Nederlandse ambities op het gebied van milieu en verantwoord ondernemen. Dat zegt een aantal Nederlandse en internationale organisaties waaronder Both ENDS, CARE Nederland, IUCN NL, Kalikasan PNE en Oceana Philippines.

Headerfoto: The Philippines’s largest murmuration of tens of thousands of Black-headed Gull (Chroicocephalus ridibundus) and Whiskered Tern  (Chlidonias hybridus) in the last unregulated portion of lower Pampanga River. Photo credit: Adrian Constantino.

Boskalis gaat in de baai van de hoofdstad Manilla een gebied van ruim 2600 hectare land aanwinnen voor een nieuw vliegveld, het New Manila International Airport (NMIA). Na het binnenhalen van het megaproject, eind 2020, vroeg het baggerbedrijf via Atradius DSB een exportkredietverzekering (EKV) aan bij de Nederlandse staat. Bij toekenning zou de Nederlandse staat dan garant staan voor eventuele verliezen die Boskalis lijdt door het project.

Het project is omstreden omdat honderden gezinnen plaats hebben moeten maken en duizenden vissers de toegang tot hun visgronden is ontzegd. Daarnaast leidt het project tot de vernietiging van cruciale wetlands voor onder andere internationaal bedreigde trekvogels. De EKV-aanvraag is nu, ondanks zorgen vanuit de politiek, lokale gemeenschappen en maatschappelijk middenveld in Nederland en de Filipijnen, door Atradius DSB en verantwoordelijk staatssecretaris van Financiën Van Rij, goedgekeurd.

Masterplan

Recentelijk stelden Nederlandse wateringenieurs, gefinancierd door Nederland en in samenwerking met de Filipijnse overheid, nog het ‘Manila Bay Sustainable Development Masterplan’(MBSDMP) op, dat concrete aanbevelingen doet voor de duurzame ontwikkeling van de baai. Het masterplan stelt dat het noorden van de baai van Manilla beschermd moet blijven tegen grootschalige ontwikkeling vanwege de enorme biodiversiteit en om de kust te beschermen tegen overstromingen. ‘De bouw van het vliegveld binnen de aangewezen beschermde zones en bufferzones tegen overstromingen en tyfoons, druist in tegen de essentie van het MBSDMP van de overheid en tegen bestaande milieubeschermingswetgeving en -beleid’, aldus Rose-Liza Eisma-Osorio, juridisch directeur van Oceana Philippines.

Murtah Shannon van Both ENDS: ‘Eerst financiert Nederland een masterplan om Manilla te beschermen, en vervolgens levert het financiële steun aan een Nederlandse baggeraar om deze adviezen volledig te ondermijnen. Dit vliegveld heeft niet alleen desastreuze effecten op mens en natuur in de onmiddellijke omgeving maar zal hoogstwaarschijnlijk ook als startschot dienen voor verdere ontwikkeling van infrastructuur in de omgeving, waardoor het overstromingsgevaar rondom Manilla alleen maar verder toeneemt en de biodiversiteit verder zal afnemen.’

Internationale standaarden voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Maatschappelijke organisaties stellen dat er rondom het project en de EKV-beoordeling van Atradius DSB ernstig is tekortgeschoten op het gebied van internationale MVO-afspraken. Zo weigerde Atradius DSB de afspraken met Boskalis en de opdrachtgever San Miguel Corporation (SMC) openbaar te maken. Daardoor is het onmogelijk voor derden om de inhoud en naleving van die afspraken te controleren. Dit geldt ook voor eventuele tegemoetkomingen voor gedupeerde gemeenschappen die nog steeds niet in overeenstemming met internationale MVO-standaarden zijn gecompenseerd.

‘Wat vroeger een vredig en overvloedig leven voor ons was, is nu verdwenen door de bouw van de luchthaven. En omdat de baggerwerkzaamheden precies op onze gemeenschappelijke visgrond plaatsvinden, is onze vis- en krabvangst afgenomen’, vertelt Shirley Masurca, woordvoerder van een lokale vissersgroep. Wel is inmiddels duidelijk dat Boskalis de aanleg van enkele honderden hectares nieuwe wetlands heeft toegezegd om de vernietiging van bestaande wetlands te compenseren. Ecologen zetten echter grote vraagtekens bij dit plan. ‘Dit soort complexe ecosystemen kunnen niet zomaar worden nagemaakt en de wadvogels zullen kind van de rekening zijn’, zegt Maartje Hilterman van IUCN NL.

Atradius DSB bracht slechts éénmaal een spoedbezoek aan het projectgebied. ‘Wij werden daarvan minder dan een week van tevoren op de hoogte gesteld, waardoor sommige experts met cruciale kennis van de effecten van het project niet op tijd aanwezig konden zijn voor een gesprek’, vertelt Leon Dulce van het Filipijnse milieunetwerk Kalikasan PNE.

Kamervragen

Filipijnse en Nederlandse milieu- en mensenrechtenorganisaties stuurden al in de zomer van 2021 brieven naar Boskalis, Atradius DSB, het ministerie van Financiën en het ministerie van Buitenlands Zaken om hun zorgen te uiten over de rol van Nederland bij dit project. Ook is er in maart 2022 een brandbrief naar staatssecretaris van Raij gestuurd. In augustus 2021 en in maart 2022 werden Kamervragen ingediend door de PvdD over de Nederlandse betrokkenheid bij dit project.

Dit bericht is onderschreven door AKAP KA Manilla Bay, AGHAM Advocates of Science and Technology for the People, Both ENDS, CARE Nederland, Center for Environmental Concerns Philippines, IUCN NL, Kalikasan PNE, Oceana Philippines, People’s NICHE, Union of Fisherfolk and Residents of Bulacan.

Verder lezen

• Nederlandse inzet in de baai van Manilla zit vol tegenstrijdigheden
• Opinie: Nederlandse ‘Maasvlakte’ in de baai van Manilla staat haaks op bescherming natuur (De Volkskrant)
• Belangrijke vogelhabitat Manila Bay onder druk van economische ontwikkeling
• Artikel over de vogelsoorten in Manila Bay in het magazine van Birdlife International