VN-mensenrechtenverdrag voor bedrijven nodig om veiligheid natuurbeschermers te waarborgen

Vorige week sprak Antoinette Sprenger namens IUCN NL tijdens een Rondetafelgesprek georganiseerd door de algemene commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking van de Tweede Kamer over het internationaal bindende VN-mensenrechtenverdrag voor bedrijven. Daarbij benadrukte zij hoe dit verdrag het verschil kan maken voor natuurbeschermers en gemeenschappen die opkomen voor hun rechten en riep zij de Nederlandse overheid op zich te blijven inzetten voor de totstandkoming van dit verdrag.

Bedrijven hebben de verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat de uitoefening van hun bedrijfsactiviteiten niet ten koste gaat van mensenrechten. Toch vinden er dagelijks ernstige schendingen van mensenrechten plaats.

Dagelijkse intimidatie en geweld

Inheemse stammen worden van hun land verdreven door mijnbouw- en landbouwactiviteiten en iedere week worden meer dan drie mensen vermoord omdat zij opkomen voor de natuur. Een veelvoud daarvan krijgt dagelijks te maken met bedreigingen, intimidaties en fysiek geweld.

Mensenrechten respecteren en schendingen voorkomen

‘Het bindend VN-mensenrechtenverdrag voor bedrijven dient er toe dat bedrijven ervoor zorgdragen dat bij de uitoefening van hun bedrijfsactiviteiten rekening wordt gehouden met mensenrechten,’ licht Antoinette Sprenger, Senior Expert Environmental Justice bij IUCN NL, toe. ‘Het gaat om het respecteren van mensenrechten en het voorkomen van schendingen daarvan.’

Niet-bindende richtlijnen ontoereikend

In 2011 stelde de VN-richtlijnen vast voor bedrijven en mensenrechten. ‘Die niet-bindende richtlijnen zijn ontoereikend,’ stelt Sprenger. ‘In 2018 toonde de Corporate Human Rights Benchmark dat de naleving van deze richtlijnen zorgwekkend is. Dit wijst erop dat deze richtlijnen niet voldoende zijn om schending van mensenrechten uit te bannen en dat een bindend verdrag nodig is om het bedrijfsleven zo ver te krijgen dat zij bij hun bedrijfsvoering mensenrechten respecteren en maatregelen treffen om schending daarvan te voorkomen.’

Bedrijven ter verantwoording roepen

‘Met de VN-richtlijnen hebben bedrijven al de verplichting om mensenrechten te respecteren,’ verduidelijkt Sprenger. ‘Maar dat gebeurt dus onvoldoende en slachtoffers ondervinden vaak allerlei barrières bij het opeisen van hun rechten. Het internationaal bindende VN-mensrechtenverdrag voor bedrijven moet ervoor zorgen dat natuurbeschermers bedrijven ter verantwoording kunnen roepen als hun rechten worden geschonden, bijvoorbeeld als zij bedreigd worden of hun bos wordt vernietigd om plaats te maken voor industrie.’

Voortrekkersrol Nederlandse overheid gevraagd

Samen met andere maatschappelijke organisaties, zoals ActionAid, Milieudefensie en SOMO, roept IUCN NL de Nederlandse overheid op om zich te blijven inzetten voor de totstandkoming van dit verdrag en binnen de EU een voortrekkersrol te spelen om ook andere landen te overtuigen van de noodzaak van dit verdrag.