Verantwoorde waardeketens

Jaarlijks worden grote stukken bos gekapt om plaats te maken voor soja- en palmolieplantages, die voor een groot deel gericht zijn op de westerse, maar ook op de Chinese markt. Ook gaan er veel waardevolle graslanden en andere ecosystemen verloren. De gevolgen voor biodiversiteit, mensenrechten en klimaat van onverantwoorde expansie zijn immens. Ook mijnbouw, onder meer voor de energietransitie, eist zijn tol. IUCN NL zet zich op verschillende niveaus in om de handelsketens van deze producten te verduurzamen en vergroenen.

Voetafdruk Nederlandse economie verkleinen

Nederlandse bedrijven en financiële instellingen zijn belangrijke spelers in de handelsketens van soja, palmolie en delfstoffen voor de energietransitie. Deze markten zijn de afgelopen jaren enorm gegroeid. Soja wordt onder meer gebruikt in veevoer voor de Nederlandse landbouw, en palmolie in biodiesel (voor niet-Nederlandse toepassing), voedsel en allerlei consumentenproducten. Mineralen voor metalen als lithium, koper, nikkel en kobalt worden gewonnen voor onder meer accu’s, elektromotoren en elektrische netwerken. Door in gesprek te gaan met belangrijke spelers in de keten wil IUCN NL de schadelijke effecten terugdringen en zo de ecologische voetafdruk van de Nederlandse economie verkleinen.

Waardeketens ecologisch en sociaal verduurzamen

De rol van IUCN NL is die van bruggenbouwer die op basis van kennis en visie gezamenlijke stappen voor verduurzaming mogelijk maakt. Op die manier brengen we ngo’s, bedrijven en overheid per handelsketen bij elkaar, met als uitgangspunt dat de ketens blijven bestaan maar zowel ecologisch als sociaal verduurzamen. Voor soja richtte IUCN NL het multi-stakeholderplatform voor soja op (Dutch Soy Platform), waarin overheid, grote bedrijven en maatschappelijke organisaties afspraken maken over duurzame soja. Ook op het gebied van palmolie en grondstoffen voor de energietransitie brengt IUCN NL partijen bij elkaar om betere handelspraktijken te stimuleren.

Vrijwillige en verplichte duurzaamheidsstandaarden

Een van de meest effectieve instrumenten om een waardeketen te verduurzamen is de brede en vrijwillige toepassing van strikte duurzaamheidsstandaarden. In 2019 deden we een benchmark-onderzoek naar zes gebruikte standaarden voor palmolie. Op basis daarvan adviseerden we de overheid, bedrijven en vermogensbeheerders om de beste standaard, die van de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO), over te nemen, maar ook de controle daarvan te verbeteren. Het is echter belangrijk dat duurzaamheid niet vrijblijvend is en dat er, ook in Europees kader, een eis van wordt gemaakt.

Standaarden en regels werken het best als er voor bedrijven een gelijk speelveld is, dus als de afgesproken duurzaamheidseisen voor de hele branche gelden. Daarom brengt IUCN NL zijn kennis ook op het niveau van de EU in, onder meer voor de ontbossingswet die als doel heeft om wereldwijde ontbossing te stoppen. Wij leverden vijf criteria voor Europese bedrijven en financiële instellingen om te bepalen met welke ondernemingen ze zaken kunnen doen.

Het grote plaatje

Voor IUCN NL is het ultieme doel dat álle grondstoffen wereldwijd met behoud van biodiversiteit en sociaal verantwoord worden geproduceerd. Dan gaat het dus niet alleen om soja, palmolie en delfstoffen voor de energietransitie. Daarbij speelt ook de consument als eindpunt in de waardeketen een rol, bijvoorbeeld waar het gaat om de eiwitconsumptie. IUCN NL heeft de visie dat consumenten zullen moeten overstappen van dierlijke naar meer plantaardige eiwitten om de biodiversiteit op aarde te behouden. IUCN NL zet zich samen met anderen in voor deze eiwittransitie door overheden en bedrijfsleven aan te sporen plantaardige consumptie meer te stimuleren.