Forests for a Just Future

Omslagfoto: © Jan van der Ploeg / Mabuwaya Foundation

Tropische bossen herbergen een enorme biodiversiteit. Daarnaast zijn 1.6 miljard mensen wereldwijd afhankelijk van tropische bossen voor hun levensonderhoud. Maar deze bossen staan onder grote druk: tussen 2010 en 2018 ging 108 miljoen hectare verloren. Bovendien gaat ontbossing vaak gepaard met landroof en milieu- en mensenrechtenschendingen.

Effectief beleid en regelgeving

Om de oorzaken van ontbossing en bosdegradatie aan te pakken, is effectief beleid nodig, aangevuld met vrijwillige en bindende regelgeving door overheden, de EU en de VN. Daarom pleiten we bij deze instanties voor het stellen van de noodzakelijke kaders om verdere ontbossing tegen te gaan, zodat bossen hun belangrijke functies voor mensen en biodiversiteit kunnen behouden, en bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering. Ook adviseren we financiële instellingen en banken over het toepassen van beleid en standaarden die ontbossing tegengaan.  

Verantwoorde waardeketens

Jaarlijks worden grote stukken bos gekapt om plaats te maken voor soja- en palmolieplantages, die voor een groot deel gericht zijn op de westerse, maar ook op de Chinese markt. Ook mijnbouw, onder meer voor de energietransitie, eist zijn tol. IUCN NL zet zich op verschillende niveaus in om de handelsketens van deze producten te verduurzamen en vergroenen.

Duurzame oplossingen tegen ontbossing

Daarnaast bevorderen we de ontwikkeling van duurzame alternatieven om ontbossing tegen te gaan, zoals waardevermeerdering van duurzaam geoogste bosproducten. Het produceren van notenolie levert bijvoorbeeld meer op dan het direct verkopen van de kemirinoot.

Beheer door en met lokale gemeenschappen

Waar bossen gekapt worden voor uitbreidende landbouw of mijnbouwactiviteiten, gaat dat vaak ten koste van grondgebied en de rechten van oorspronkelijke bewoners en lokale gemeenschappen.

Met hun uitgebreide kennis en ervaring kunnen deze gemeenschappen een sleutelrol spelen in het beheer van bossen, en moeten zij gezien worden als belangrijke actoren in alle besluitvormingsprocessen die betrekking hebben op hun land en levensonderhoud. Dit geldt met name voor groepen als vrouwen en jongeren, die vaak ondervertegenwoordigd zijn in de besluitvorming.

Landrechten veiligstellen

Om deze problemen aan te pakken, is het belangrijk dat de rechten van oorspronkelijke bewoners en lokale gemeenschappen –in het bijzonder vrouwen en jongeren – erkend en gerespecteerd worden, en dat zij een grotere rol spelen in beleid en besluitvorming. Zij beschikken immers over de nodige kennis en ervaring voor duurzaam landschapsbeheer, met oog voor aanpassing aan het veranderde klimaat.

Daarom werken we samen met partnerorganisaties om landeigendoms- en toegangsrechten veilig te stellen en lokale instituties inclusiever te maken.

Erkenning van rechten van gemeenschappen

Ook pleiten we voor de ontwikkeling en uitvoering van beleid dat de rechten van oorspronkelijke bewoners en lokale gemeenschappen respecteert. Daarin zoeken we de medewerking van invloedrijke belanghebbenden, zoals lokale overheden en bedrijven.

Waarborgen van rechten van Milieu- en mensenrechtenverdedigers

Tenslotte krijgen ngo’s en milieu- en mensenrechtenactivisten – het maatschappelijk middenveld – in veel landen steeds minder ruimte om zich uit te spreken. Hun werk wordt steeds vaker gedwarsboomd, ze worden bedreigd, gecriminaliseerd, of met geweld tot zwijgen gebracht.

Bindende wet en regelgeving voor milieu- en mensenrechtenverdedigers 

Daarom zetten we ons in om de bewegingsvrijheid en veiligheid van natuurbeschermers te waarborgen. Dit doen we bijvoorbeeld door te pleiten voor bindende wet en regelgeving op VN-niveau.

Gebruik van lokale bewijsvoering

Daarnaast is het belangrijk dat rechtbanken en autoriteiten bewijs van milieu- en mensenrechtenschendingen vanuit gemeenschappen toelaten. Dit is nodig omdat het voor lokale gemeenschappen vaak moeilijk is om misstanden te bewijzen, bijvoorbeeld door de afgelegen ligging van gebieden waar delicten plaatsvinden.

Bieden van bescherming

Ook zorgen we ervoor dat er snel actie ondernomen kan worden als milieu- en mensenrechtenverdedigers in nood zijn. Dat doen we onder andere door het versterken van netwerken met andere organisaties en Nederlandse ambassades. Ook stellen we fondsen beschikbaar zodat mensen acuut in veiligheid gebracht kunnen worden of rechtsbijstand kunnen krijgen.