IUCN Urban Nature Index gelanceerd

In 2050 zal tweederde van de wereldbevolking in steden leven, ten opzichte van ruim de helft in 2018 ^[1]Verenigde Naties (2018). 2018 Revision of World Urbanization Prospects. In Nederland zal bijna 70% van de bevolkingsgroei tot 2035 in de grootste gemeenten plaatsvinden^[2]Planbureau voor de Leefomgeving & Centraal Bureau voor de Statistiek (2022). Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2022-2050. Daarmee wordt de druk van steden op de natuur steeds groter. Tegelijkertijd speelt stedelijke natuur een belangrijke rol in het beschermen van biodiversiteit en het verlichten van gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme neerslag of hitte.

Headerfoto: stedelijke natuur in Amsterdam. © Alex Muromtsev (via Unsplash)

Maar om de ecologische prestaties van steden te beoordelen is data nodig. De afgelopen jaren is een overvloed aan meetsystemen ontwikkeld, elk met andere methodologieën en indicatoren. Dit bemoeilijkt vergelijkingen over ruimte en tijd en belemmert het trekken van waardevolle conclusies over ecologische prestaties van steden.

Om het verzamelen en gebruiken van data te optimaliseren, is een systeem nodig dat flexibel genoeg is om de wensen van verschillende steden tegemoet te komen en tegelijkertijd universeel genoeg is om te kunnen vergelijken tussen steden. Daarom heeft de IUCN Urban Alliance, een samenwerkingsverband van IUCN-leden die zich bezig houden met stedelijke natuur, de IUCN Urban Nature Index (UNI) ontwikkeld. Dit dashboard kan beleidsmakers, belanghebbenden en lokale gemeenschappen helpen hun impact op de natuur te begrijpen, wetenschappelijk onderbouwde doelen te stellen en voortgang te monitoren.

Hoe ziet de UNI eruit?

De UNI bestaat uit zes thema’s: menselijke consumptie, antropogene drukfactoren, toestand van habitat, toestand van soorten, ecosysteemdiensten en beleidsmaatregelen. Die worden op hun beurt beoordeeld op basis van indicatorthema’s zoals invasieve soorten en lichtvervuiling (antropogene drukfactoren) of toegang tot natuur en menselijke gezondheid (ecosysteemdiensten). Elke drie jaar wordt van deelnemende steden gevraagd om de index in te vullen, om zo een duidelijk beeld van de staat van stedelijke natuur door de jaren heen te schetsen.

Een flexibele en grensoverschrijdende aanpak

Geen enkele stad is hetzelfde, en daarom is het opstellen van universele doelen lastig en vaak zelfs contraproductief. De UNI concentreert zich om die reden niet zozeer op vaste doelen, maar op verbetering van specifieke indicatoren die steden als het meest relevant of realistisch voor hun stad achten. Voor menselijke gezondheid bijvoorbeeld, een indicatorthema van ecosysteemdiensten, kunnen een luchtkwaliteitsindex, het aantal kinderen met astma, stikstof dioxide concentratie of PM 2.5 concentratie worden gebruikt als indicator (afhankelijk van welke data het best beschikbaar is). Daarnaast houdt de UNI ook rekening met impacts op regionaal en mondiaal niveau. Volgens Caspar Verwer, senior expert nature conservation bij IUCN NL, onderscheidt de UNI zich hiermee van andere stedelijke duurzaamheidsindices. ‘De ecologische impact van steden reikt veel verder dan de geografische grenzen. Problemen als watervervuiling of stikstofdepositie bijvoorbeeld beïnvloeden zo ecosystemen vele malen groter dan de stad.’