IUCN NL brengt de Nederlandse bodem de komende drie jaar weer tot leven

IUCN NL heeft van de Nationale Postcode Loterij een bijdrage van 2.825.000 euro gekregen voor het project ‘Onder het Maaiveld’. Dit grootschalige project brengt de Nederlandse bodem weer tot leven door bodembiodiversiteit en –beheer te verbeteren met hulp van een label voor bodemkwaliteit. IUCN NL werkt hiervoor samen met het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Centrum voor Bodemecologie (CSE), De Vlinderstichting, IVN Natuureducatie en LandschappenNL.

Door intensief landgebruik neemt het bodemleven in Nederland in rap tempo af. Dat draagt bij aan grote problemen, zoals het verdwijnen van insecten- en vogelpopulaties, minder natuurlijke bestuiving van gewassen en een grotere vatbaarheid voor ziekten en plagen bovengronds. Daarom wil het project ‘Onder het Maaiveld’ de bodem – letterlijk en figuurlijk – weer tot leven brengen. Met als ultiem doel: een levende bodem als basis onder ons bestaan.

“Minstens een kwart van alle soorten op aarde leeft in de bodem”, vertelt Caspar Verwer van IUCN NL. “Eén lepeltje grond kan duizenden soorten, miljoenen individuen en zo’n honderd meter aan schimmeldraden bevatten. Al dit leven zorgt ervoor dat de bodem verschillende onmisbare functies vervult: als voedingsbron voor planten, waterberging, waterzuivering, klimaatbuffer, en natuurlijke plaagbestrijding. Een gezond en rijk bodemleven is dus essentieel voor alles wat zich daarboven bevindt: planten, vogels, maar ook de mens.” 

Label voor bodembiodiversiteit

Het bodemleven is echter nog vaak een blinde vlek. “Het bevindt zich onder de oppervlakte, en veel ervan kunnen we met het blote oog niet eens waarnemen”, aldus Albert Vliegenthart van De Vlinderstichting. “Daardoor realiseren we ons onvoldoende hoe belangrijk het is.” Het project gaat hier verandering in brengen met de ontwikkeling van een label voor bodemleven. Het label geeft aan hoe goed de bodem scoort op biodiversiteit en maakt zo de waarde van een gezonde bodem duidelijk. Bij de ontwikkeling van het label wordt voortgebouwd op bestaande initiatieven rond bodemwaardering. 

Margriet Schreuders, hoofd Goede Doelen bij de Postcode Loterij, vult aan. “Met dit project maakt IUCN NL met haar samenwerkingspartners de waarde van de bodem niet alleen zichtbaar maar ook tastbaar. Zo wordt aan de hand van praktische voorbeelden met bodembeheerders samengewerkt aan bodemherstel en komt er met het label meer aandacht voor bodemkwaliteit als basis voor biodiversiteitsbescherming. Wij zijn blij dat wij hier dankzij onze deelnemers aan kunnen bijdragen.”

Bodemvriendelijk beheer

Het project gaat met diverse bodembeheerders aan de slag om hun terreinen bodemvriendelijk te beheren. “Dat doen we zowel in het agrarisch gebied, met boeren, als in de bebouwde omgeving, met gemeenten, aannemers en burgers”, zegt Gerard Korthals van het Centrum voor Bodemecologie, een samenwerkingsverband van NIOO-KNAW en Wageningen University & Research. “Wat er onder onze voeten leeft, gaan we met heel Nederland verkennen: onder andere tijdens een extra grote uitvoering van de Bodemdierendagen. Er komt ook een IJkcentrum voor de Bodem, waar we demonstreren hoe gezond bodembeheer eruitziet en we kennis delen.” Uiteindelijk doel is dat overal in Nederland bodemvriendelijk beheer wordt toegepast.

Nog meer miljoenen voor herstel van biodiversiteit in Nederland

Dankzij meer dan 3 miljoen deelnemers van de Postcode Loterij krijgen dit jaar nog twee organisaties een bijdrage voor het herstel van biodiversiteit. Zo kreeg de stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel een schenking van 1,5 miljoen euro. Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel heeft een unieke samenwerkingsvorm gevonden om echt een verschil te maken. Natuurbeheerders, boeren, bedrijven, banken, wetenschappers en overheden werken samen aan innovatieve projecten om de biodiversiteit in Nederland te herstellen. Ook SoortenNL, de koepel van organisaties die zich inzetten voor dier- en plantensoorten, ontvangt 1 miljoen euro. Zij zien continu ontwikkelingen in het veld die om actie vragen, zoals de achteruitgang van bepaalde dier- en plantensoorten. Met deze bijdrage maken zij innovaties mogelijk die soortenbescherming en het werk van experts en tienduizenden natuurvrijwilligers effectiever maken.