IUCN Rode Lijst: meer dan 40% van de…
13 november, 2024
Woensdag 23 september 2020
Headerfoto: Araripe manakin © Ciro Albano
Het Oasis Araripe Reservaat ligt langs de hellingen van het Chapade do Araripe: een plateau in het zuiden van de staat Ceará, in het noordoosten van Brazilië. Het reservaat omvat een uniek tropisch ecosysteem middenin het savanne-achtige Caatinga gebied.
De Chapada stijgt met een hoogte tussen de 700 en 1000 meter ver uit boven de omringende laaglanden. Door deze hoogte in combinatie met de natte weersomstandigheden in het gebied is er een uniek nat bos ontstaan, waar zeldzame en bedreigde soorten voorkomen. De meest beroemde bewoner is de araripemanakin (Antilophia bokermanni), te herkennen aan zijn prachtige helderrode kuif.
De araripemanakin werd pas in 1996 ontdekt. Vogelaars van over de hele wereld raakten al snel verknocht aan de zangvogel, waardoor de soort de meest beroemde inwoner van het gebied werd.
Helaas is de araripemanakin ook erg kwetsbaar: er zijn naar schatting minder dan 1.000 individuen over. Dat komt vooral omdat ze een erg specifieke voorkeur hebben voor hun broedplaats. ‘De manakins bouwen hun nesten alleen langs stromend water, het liefst in het struikgewas aan de oever van stroompjes en beken. Daardoor zijn er maar weinig geschikte broedplaatsen,’ vertelt Marc Hoogeslag, senior expert nature conservation bij IUCN NL.
‘De manakins bouwen hun nesten alleen langs stromend water, het liefst in het struikgewas aan de oever van stroompjes en beken. Daardoor zijn er maar weinig geschikte broedplaatsen.’
De stroompjes en beken worden namelijk ook gebruikt als wandelpaden en de begroeiing langs de oevers wordt vaak verwijderd. Hierdoor worden de geschikte broedplaatsen voor de manakin nog schaarser. ‘Bovendien raakt hun leefgebied versnipperd en wordt het water in het gebied opgehoopt om recreatieplekken te creeëren. Dat zijn grote bedreigingen voor een soort die zo afhankelijk is van water,’ vertelt Hoogeslag.
Onze lokale partner Aquasis doet er alles aan om te voorkomen dat de araripemanakin uitsterft. In 2004 startte Aquasis een bewustwordingscampagne, gericht op de lokale bevolking. En met succes: ‘In Crato, het dichtstbijzijnde dorp, is de ararapimanakin nu een echte beroemdheid,’ vertelt Hoogeslag.
Naast bewustwording is ook het strategisch aankopen van land een belangrijke stap geweest voor het ontwikkelen van het reservaat. Met steun van het IUCN NL landaankoopfonds heeft Acquisis het reservaat kunnen uitbreiden met 69 hectare. In totaal is 150 hectare van dit belangrijke, bedreigde Braziliaanse bos nu beschermd. Hoogeslag: ‘Het gebied heeft de status van Private natural heritage reserve gekregen, wat betekent dat het voor altijd beschermd zal blijven.’
Met deze nieuwe hectares kunnnen de broedomstandigheden voor de manakin worden verbeterd. Hoogeslag: ‘In het nieuwe gebied ligt een zoetwaterbron. Aquasis heeft de waterlopen die hieruit ontspringen verlegd en extra oevervegetatie aangeplant. Zo zorgen ze voor ideale omstandigheden om nesten te bouwen, zodat de manakin kan voortbestaan.’
‘Aquasis zorgt voor ideale omstandigheden om nesten te bouwen. Alleen binnen het reservaat neemt het aantal broedparen toe.’
En dat is te zien: alleen binnen het reservaat is het aantal broedparen aan het toenemen. ‘Aquasis telde twee jaar geleden nog 9 broedparen, inmiddels zijn het er 13,’ vertelt Hoogeslag. ‘Het is geweldig om te zien dat een gebied van slechts 150 hectare het verschil kan maken voor het overleven van deze prachtige zangvogel.’
Sinds 2001 stelt het landaankoopfonds van IUCN NL natuurorganisaties, zoals Aquasis, in staat om bedreigde stukken natuur aan te kopen of te leasen. Zo wordt het leefgebied van bedreigde planten- en diersoorten uitgebreid en beschermd. Het landaankoopfonds wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij.