Nijlpaarden in DR Congo beter beschermd dankzij citizen science

Het gaat slecht met de populatie nijlpaarden in het Virungapark in DR Congo. Hun aantal neemt dramatisch af doordat rebellengroepen de dieren doden voor het vlees. Doordat lokale vissersgemeenschappen deze stroperij systematisch in kaart brengen, beschikt de parkautoriteit over betere informatie om effectief op te treden tegen stroperij. Het aantal gedode nijlpaarden is daardoor in korte tijd teruggebracht van één per week tot één per maand.

Headerfoto: Nijlpaard © Samuele Giglio on Unsplash

Aantal nijlpaarden drastisch gedaald

Tot halverwege de jaren 70 kende het Virungapark in DR Congo de grootste populatie nijlpaarden ter wereld. Door jaren van oorlog en conflict is hun aantal drastisch gedaald: van bijna 30.000 in 1974 tot minder dan 1.000 in 2005, tegen het einde van de Congolese burgeroorlog. In het decennium na de oorlog nam het aantal nijlpaarden gestaag toe: van 2015 tot 2018 lag het aantal rond de 2.500.

Maar sinds de parkautoriteit illegale visserij op het Edward-meer verhindert, verdienen rebellengroepen geld met het doden van nijlpaarden voor hun vlees. Daardoor is het aantal nijlpaarden in een jaar tijd bijna gehalveerd.

Die stroperij vindt meestal plaats in het holst van de nacht, nabij de nederzettingen van rebellengroepen en het leger. Bewoners van de vissersgemeenschappen rondom het meer troffen regelmatig ’s ochtends de bebloede karkassen aan. Naar schatting werd in de periode van mei tot en met juli 2019 alleen al in het gebied ten zuidwesten van het Edward-meer minstens één nijlpaard per week gedood voor het vlees.

Stroperij opsporen met mobiele app

Om de nijlpaardpopulatie effectief te kunnen beschermen, had de parkautoriteit meer informatie nodig over waar en wanneer stroperij plaatsvindt. Om dat in kaart te brengen, hebben we lokale partnerorganisaties uitgerust met mobieltjes en getraind om incidenten van stroperij vast te leggen met een monitoring-app. Onze partners fotograferen de gevonden karkassen en de app registreert de GPS-coördinaten. De informatie wordt opgeslagen in een centrale online database die wekelijks door de parkautoriteit wordt geanalyseerd.

Door het analyseren van de verzamelde gegevens maken we inzichtelijk op welke plekken de meeste stroperij plaatsvindt, op welke wijze, en met welk doel. Die inzichten helpen de parkautoriteit om effectiever op te treden tegen stroperij. Bovendien dienen de verzamelde gegevens als bewijsmateriaal wanneer stropers voor de rechtbank gedaagd worden.

Meer patrouilles, minder stroperij

Dankzij de gegevens van onze partners, heeft de parkautoriteit de hoogste prioriteit gegeven aan de bescherming van nijlpaarden. Ook heeft zij haar strategie aangepast op de informatie over waar en wanneer de stroperij plaatsvindt. Nu vinden er meer patrouilles plaats op de plekken waar de meeste nijlpaarden gedood werden en patrouilleren parkwachters ook ’s nachts, wanneer de meeste stroperij plaatsvindt.

Hierdoor zijn de nijlpaarden in het Virungapark beter beschermd. Sinds de parkautoriteit de actuele informatie over stroperij ontvangt van onze partners, is het aantal gedode nijlpaarden in het gebied ten zuidwesten van het Edward-meer gereduceerd van één per week tot één per maand.