Ontmoet de natuurbeschermer: Iván Arnold beschermt de Gran Chaco in Bolivia

De afgelopen 20 jaar is er veel veranderd op het gebied van natuurbehoud, zegt Iván Arnold, directeur van Fundación NATIVA in Bolivia. Bedreigingen zoals ontbossing, bosbranden en vervuiling zijn toegenomen, maar tegelijkertijd is het bewustzijn over dit soort thema’s, in Bolivia en wereldwijd, gegroeid. ‘Meer mensen begrijpen nu dat natuurbescherming een prioriteit moet zijn voor de mensheid. Er zijn geen individuele oplossingen: we redden iedereen of niemand wordt gered.’ Arnold ziet een regionale aanpak als noodzakelijk. ‘We moeten op dezelfde schaal werken als de problemen werken om ons steentje bij te dragen aan de oplossingen.’

Headerfoto: Iván Arnold bij Laguna Caceres © NATIVA

Natuurbeschermer vanaf jonge leeftijd

Iván Arnold groeide op in Tarija, de meest zuidelijke stad van Bolivia. In de zomer bezocht hij altijd zijn familie op het platteland van Valle Central de Tarija. ‘Deze plek heeft landschap met een uitzonderlijke schoonheid en is belangrijk voor de productie van druiven en ander fruit kenmerkend voor deze valleien. Tegelijkertijd heeft het gebied een groot milieuprobleem door de sterke wind- en watererosie. De bodem lijdt door het gebrek aan vegetatie,’ zegt de natuurbeschermer.

Doordat hij de impact van menselijke activiteiten op de natuur van dichtbij meemaakte, werd Arnold al op vroege leeftijd bewust hiervan. Hoewel een groot deel van de mensen in de omgeving bewust is van de erosieproblemen, wijdt niet iedereen zijn leven aan het beschermen van de natuur. Al tijdens zijn studie richtte Arnold samen met andere jongeren een ngo op. ‘Al op jonge leeftijd creëerden we een ngo, waardoor we belangrijke ervaring hebben opgedaan in natuurbescherming. Ook leerden we over de grote rol van het maatschappelijk middenveld in het verdedigen van milieurechten.’

Gran Chaco en Ñembi Guasu

Na deze ervaring had Arnold verschillende functies in de Boliviaanse natuurbeschermingssector, van veldtechnicus tot directeur van verschillende technische afdelingen en stichtingen. In 2003 werd Fundación NATIVA (Naturaleza, Tierra y Vida) opgericht. ‘We besloten om op een innovatieve manier te werken, door meer als een team te werken, strategische samenwerkingen te creëren en te werken aan thema’s als klimaatverandering op plaatsen waar grote behoefte is aan actie, zoals in de Gran Chaco Americano,’ legt de natuurexpert uit.

‘NATIVA, met steun van IUCN NL, DOB Ecology, WLT, NCI en andere natuurorganisaties, werkt aan de versterking van ACIE Ñembi Guasu met respect voor de Guaraní-bevolking de natuur ziet en benadert.’

Iván Arnold, Directeur NATIVA

Gran Chaco en Pantanal, twee ecosystemen met een rijke biodiversiteit, zijn de prioriteitsgebieden van NATIVA. De Gran Chaco Americano strekt zich uit over Argentinië, Paraguay, Bolivia en Brazilië en vormt na het Amazonegebied het grootste bosgebied van Zuid-Amerika. ‘De grootste mijlpaal voor natuurbehoud in de afgelopen 20 jaar in Bolivia vond plaats in Gran Chaco,” zegt de directeur van de NATIVA. In 2019 werd het eerste beschermde gebied gecreëerd door een autonome inheemse regering in Bolivia uitgeroepen: Área de Conservación e Importancia Ecológica (ACIE) Ñembi Guasu.

ACIE Ñembi Guasu is opgericht door de Charagua Iyambae Inheemse Autonomie: een essentiële stap om hun grondgebied veilig te stellen. ‘Ñembi Guasu is niet alleen het eerste gebied dat wordt geleid door autonomie van oorspronkelijke bewoners, het is ook een ecologisch belangrijk gebied en een verbindingscorridor van meer dan 6 miljoen hectare natuur. Deze corridor is erg belangrijk voor de biodiversiteit van de regio, waaronder de jaguar,’ aldus Arnold. ‘NATIVA, met steun van IUCN NL, DOB Ecology, WLT, NCI en andere natuurorganisaties, werkt aan de versterking van ACIE Ñembi Guasu met respect voor de Guaraní-bevolking de natuur ziet en benadert.’

NATIVA speelt momenteel op verschillende manieren een fundamentele rol in het beheer van de ACIE Ñembi Guasu, waaronder territoriaal beheer, natuurbeheer en belangenbehartiging bij nationale en internationale autoriteiten. Een voorbeeld van de door IUCN NL ondersteunde activiteiten is de ontwikkeling van het Ñembi Misi Operationeel Centrum.

Ñembi Misi Operationeel Centrum

Het Ñembi Misi Operations Centre opende zijn deuren in mei 2023. Ñembi Misi, wat ‘klein toevluchtsoord’ betekent in de Guaraní-taal, heeft als doel om het bewustzijn, het begrip en de waardering van het natuurlijke, economische en culturele erfgoed van de uitgestrekte Chaco en Pantanal regio te vergroten, vertelt Arnold. ‘Het is een hub voor het integrale beheer van het Chaco-Pantanal landschap te ondersteunen, de projecten van ACEI Ñembi Guasu te faciliteren, wetenschappelijk onderzoek te stimuleren en brandpreventie en -bestrijding te ondersteunen.’

Tegelijkertijd zal het Ñembi Misi Operationeel Centrum een belangrijke rol hebben in het verbinden van de verschillende actoren die betrokken zijn bij het gebied en zijn natuurlijke hulpbronnen. Volgens Arnold is het centrum ‘al genoemd als een strategische centrum met een holistische benadering dat bijdraagt aan het opzetten van partnerschappen tussen lokale overheden, gemeenschappen, de particuliere sector en maatschappelijke organisaties, terwijl het streeft naar behoud van zowel biodiversiteit als de manier van leven van de bevolking.’

‘‘Natuurbeschermers hebben het vaak over problemen binnen een land, zoals ontbossing en vervuiling van rivieren. Maar rivieren overschrijden grenzen, en bossen zijn belangrijk voor de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering.’

Iván Arnold, Directeur NATIVA

Het belang van een regionale benadering

Iván Arnold zet zich al meer dan 20 jaar in voor de bescherming van Boliviaanse ecosystemen. Lokale initiatieven zoals Ñembi Guasu zijn erg belangrijk voor natuurbehoud, maar de directeur van NATIVA ziet daarnaast een betere regionale aanpak als essentieel. NATIVA werkt al samen met organisaties in Paraguay, Argentinië en andere landen.

Ñembi Guasu is onderdeel van groot landschap dat zich uitstrekt over vier Zuid-Amerikaanse landen. ‘Natuurbeschermers hebben het vaak over problemen binnen een land, zoals ontbossing en vervuiling van rivieren. Maar rivieren overschrijden grenzen, en bossen zijn belangrijk voor de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering. We gaan de problemen niet oplossen als we binnen de landsgrenzen blijven; we moeten op de schaal van de problemen werken om ons steentje bij te dragen aan de oplossingen’.

Een voorbeeld van de regionale aanpak van NATIVA is haar rol binnen het Gran Paisaje de Conservación een internationaal initiatief waarmee 20 miljoen hectare wordt beschermd. Dit programma verbindt menselijke, ecologische en andere aspecten van het landschap om het ecosysteem te versterken. Het is gebaseerd op een van de resultaten van het programma Shared Resources, Joint Solutions: de ecoregionale beoordeling van Gran Chaco die in 2018 werd uitgevoerd.

Groeiend probleem, groeiend bewustzijn

De omvang van het probleem is gegroeid: zo zijn er nu meer grote bosbranden in de regio en vindt er meer vervuiling plaats, zegt Arnold. Tegelijkertijd is het bewustzijn gegroeid. ‘Toen ik 20 jaar geleden begon met werken in deze sector, wisten zelfs overheidsfunctionarissen niet wat een milieudelict was. In die zin is de situatie verbeterd.’

Bewustzijn over het belang van natuurbescherming en is volgens Arnold niet alleen in Bolivia gegroeid, maar ook wereldwijd. ‘Meer mensen begrijpen nu dat natuurbescherming een prioriteit moet zijn voor de mensheid. Er zijn geen individuele oplossingen: we redden iedereen of niemand wordt gered.

NATIVA en IUCN NL: partners op de lange termijn

NATIVA werkt al meer dan 15 jaar samen met IUCN NL om Boliviaanse ecosystemen te beschermen, de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan en de oorspronkelijke bewoners van de Boliviaanse natuurgebieden te ondersteunen. Enkele voorbeelden van programma’s waar we samen aan hebben gewerkt, naast het Ñembi Guasu project:

• We pleitten voor een centrale rol voor de rechten van inheemse en andere lokale gemeenschappen tijdens COP26 in 2021.
• In het kader van het programma ‘Shared Resources, Joint Solutions’ werkte NATIVA tussen 2016 en 2020 aan strategieën om klimaatverandering tegen te gaan, en tegelijkertijd de rol van maatschappelijke organisaties en gender en inclusie te stimuleren.
• Tussen 2011 en 2014 werkten we samen binnen de ‘Ecoystem Alliance’ aan de promotie van duurzame alternatieven die Boliviaanse gemeenschappen versterken in hun weerbaarheid tegen klimaatverandering.
• Tussen 2008 en 2010 werkten we, gesteund door het ‘Ecosystem Grants Programme’, aan het versterken van het multinationale Gran Chaco South American Biosphere Reserve.