Prijskaartje aan Zuid-Amerikaanse natuur

De Guiana Shield regio in Zuid-Amerika omvat maar liefst een kwart van het nog onaangetaste regenwoud op aarde. Om dit te behouden werkt IUCN NL sinds 2001 aan de ontwikkeling van duurzame alternatieven voor destructieve houtkap en mijnbouw. Met onze partnerorganisaties hebben we een netwerk van belanghebbenden opgezet om het behoud van de tropische bossen, wetlands en savannes in de regio op de lange termijn te waarborgen.

Headerfoto: Guianan Rupicola Rupicola © Laurens Gomes

Probleem

Het Guiana Shield behoort tot de gebieden met de hoogste biodiversiteit ter wereld. De regio strekt zich uit over Guyana, Suriname, Frans-Guyana en delen van Colombia, Venezuela en Brazilië. De tropische bossen, wetlands en savannes leveren belangrijke diensten zoals schoon water en de opslag van CO2. Tegelijkertijd heeft de regio in toenemende mate te kampen met bedreigingen. Op steeds grotere schaal vindt houtkap en mijnbouw plaats. Hoewel dit op de korte termijn winstgevend is voor de houtkap- en mijnbouwfirma’s leidt het ook tot grote problemen zoals ontbossing, stroperij, watervervuiling, het uitsterven van dier- en plantensoorten en sociale conflicten.

Aanpak

Om de kwetsbare ecosystemen in de regio veilig te stellen is het van belang om duurzame alternatieven te bieden voor de destructieve houtkap en mijnbouw. In 2001 richtten IUCN NL en het Institute for Environmental Security (IES) daarom het Guiana Shield Initiative (GSI) op. Binnen het GSI werd onderzoek gedaan naar de vraag: hoe kunnen we het behoud van ecosystemen financieel aantrekkelijker maken dan het exploiteren ervan? Het antwoord werd gevonden in het concept ‘Payments for Ecosystem Services’ (PES). Bij dit concept komt het erop neer dat beheerders betaald krijgen voor instandhouding van diensten die het ecosysteem levert, zoals bijvoorbeeld de opslag van CO2 en drinkwater. Hierdoor wordt behoud van regenwoud financieel aantrekkelijker ten opzichte van kap. Tien jaar lang financierde het GSI pilotprojecten en onderzoek om het PES-mechanisme tot een succes te maken. Zo werd er bijvoorbeeld gewerkt aan het herkennen en monitoren van ecosysteemdiensten met behulp van radar- en satellietbeelden.

Resultaat

Na succesvolle pilotstudies is betaling voor ecosysteemdiensten inmiddels op verschillende locaties ingevoerd. Bovendien heeft de jarenlange inzet van het GSI bijgedragen aan de vorming van een goed gecoördineerd netwerk waarin alle betrokken overheden, bedrijven en organisaties hun krachten bundelen en zich gezamenlijk inspannen voor natuurbehoud in de regio. Een belangrijk resultaat van GSI is de oprichting van een fonds voor de financiering van natuurbehoud, de Guiana Shield Facility (GSF) in 2010. Als spil in het netwerk zorgt het GSF voor een goede coördinatie van nationale en regionale activiteiten op het gebied van behoud van ecosystemen, biodiversiteit en lokale bestaansmiddelen. Dankzij GSI en GSF staat duurzame ontwikkeling blijvend hoog op de agenda in de Guiana Shield regio. Begin 2012 werd het secretariaat van het GSF door IUCN NL overgedragen aan UNDP Guyana.