Realiteitscheck voorkomt ontbossing op West-Sumatra

In Indonesië kunnen gemeenschappen een vergunning voor Social Forestry aanvragen, waarmee ze staatsbosareaal kunnen beheren. Het aanvraagproces wordt echter vertraagd omdat officiële kaarten van het staatsbosareaal vaak niet stroken met de realiteit. Onze partnerorganisatie WARSI in West-Sumatra ondersteunt gemeenschappen en de overheid om de kaarten te vergelijken met de daadwerkelijke situatie. Deze realititeitscheck helpt conflicten tussen gemeenschappen en overheden te voorkomen en zorgt ervoor dat het bos goed wordt beheerd. 

Headerfoto: Sumatra Photo by Laurentiu Morariu on Unsplash

Probleem

De Indonesische overheid heeft als doel om 12,7 miljoen hectare van het staatsbosareaal beschikbaar te stellen onder haar Social Forestry Scheme. Met deze overheidsregeling kunnen lokale gemeenschappen delen van het staatsbosareaal in de buurt van hun dorpen beheren. Hiervoor moeten gemeenschappen een vergunning voor Social Forestry aanvragen. In het aanvraagproces moeten zij de exacte geografische grenzen aangeven, evenals een voorstel voor de ruimtelijke zonering van het gebied.

Om het aanvraagproces van het Social Forestry Scheme te begeleiden, levert het Ministerie van Milieu en Bosbouw kaarten die een richtlijn geven voor het bosbeheer door gemeenschappen. Tegelijkertijd gebruiken de gedecentralizeerde bosbeheerseenheden kaarten van het landgebruik in Indonesië, met daarop een indeling van de verschillende zones. Die indeling bestaat uit een ‘beschermde zone’, een ‘gebruikszone’ en een ‘empowerment zone’. Maar de kaarten van de centrale en decentrale overheid komen vaak niet overeen, en bovendien stroken de voorafbepaalde zones vaak niet met de werkelijkheid. Hierdoor kan het zijn dat gemeenschappen hun gewassen verbouwen in een gebied wat door de bosbeheerseenheden wordt gezien als een kernzone voor natuurbescherming. Tegelijkertijd vind je stukken intact regenwoud op plekken die zijn aangemerkt als ‘gebruikszone’.

Dit leidt tot verwarring en conflicten, waarbij veel mensen hun landbouwgrond kwijtraken en waardevol, primair bos wordt gekapt. Bovendien belemmert het de nationale overheid en de provincie West-Sumatra bij het realiseren van de beoogde hoeveelheid bos dat wordt beheerd door gemeenschappen.

Aanpak

Om de bossen in de provincie West-Sumatra te beschermen, is goede afstemming tussen de centrale overheid en lokale partijen essentieel. Daarom ondersteunt IUCN NL sinds 2016 lokale organisaties zoals WARSI. In nauw overleg met de overheid van West-Sumatra, ngo’s en gemeenschappen bracht WARSI de huidige zonering van zeven bosbeheerseenheden in kaart.

Bovendien sloeg WARSI de brug tussen de lokale en centrale overheid om ervoor te zorgen dat bij het beoordelen van aanvragen voor gemeenschapsbossen allereerst een realiteitscheck plaatsvindt. Voorstellen voor gemeenschapsbossen worden daardoor niet ten onrechte afgewezen en komen zowel gemeenschappen als duurzaam bosbeheer ten goede.

Resultaat

Het Ministerie van Bosbouw in Jakarta controleert nu standaard of de gegevens waarover zij beschikken stroken met de werkelijkheid. In West-Sumatra zijn de lokaal gedragen voorstellen voor zeven bosbeheereenheden goedgekeurd.

Voor deze gebieden, die samen ruim 6.112 hectare beslaan, zijn de nationale plannen nu in lijn met de plannen van de overheid van West-Sumatra. Een deel van de beboste gebieden die onterecht bestempeld waren als productiezone wordt nu opgenomen als beschermd gebied, en een deel van de niet beboste gebieden dat juist werd bestempeld als beschermde zone kan nu worden gebruikt als gemeenschapsbos voor duurzaame landbouw. Daarmee zijn de meeste conflicten tussen gemeenschappen en de bosdienst opgelost en gaat er minder bos verloren.

De realiteitscheck die dankzij WARSI is ingebouwd, maakt het bovendien gemakkelijker voor gemeenschappen om een gemeenschapsbos te realiseren.